Bağımlılık, her kesimden insanı etkisi altına alabilecek düzeyde bir problemdir. Dizilerde ve filmlerde sıklıkla duyduğumuz bu kavram, genellikle uyuşturucu madde kullanımı, alkol veya sigara ile özdeşleştirilir.
Bağımlı olan birini düşünenlerin aklında, genellikle kullandığı maddenin etkisiyle kendini kaybetmiş birinin görüntüsü canlanır. Bahsettiğimiz bu tablo gerçekten oldukça yaygın olsa da, bağımlılık kavramı yalnızca bunlarla sınırlı değildir.
Aslında insanlar, görünüşte zararsız olan birçok farklı unsura karşı bağımlılık geliştirir. Temas da bu unsurlardan biridir. Sürekli birilerine dokunma ihtiyacı hissetmek, karşı taraf bundan hoşlanmasa bile aynı davranışı sürdürmeye devam etmek temas bağımlılığı adı verilen problemin en önemli işaretlerindendir.
Dıştan bakıldığında bu davranış türünü “Tatlı bir sevgi” göstergesi olarak görebilirsiniz. Ancak tekrarlayıcı ve bazı zamanlarda oldukça can sıkıcı olan bu hareketlerin ana nedeni de diğer bağımlılıklarla hemen hemen aynıdır.
Bu içeriğimizde, temas bağımlılığı ne demek, nasıl başlar ve nasıl tedavi edilir gibi yaygın sorulara cevap vereceğiz. Hazırsanız, vakit kaybetmeden başlayalım!
Temas Bağımlılığı Nedir?
Kişinin, dokunma isteğini engelleyemediği ve karşı tarafa rahatsızlık verebilecek kadar ileri düzeyde temas etme arzusu barındırma durumuna temas bağımlılığı hastalığı adı verilir.
Temas bağımlısı insanların iç dünyası genellikle oldukça karışıktır. Birey, adlandıramadığı fakat bir türlü içinden çıkamadığı kaygı, stres gibi duyguları bastırmak için bu davranış tipini benimsemiştir.
Sevdiğiniz insanlara dokunma ve sarılma isteği insan doğasının temelinde vardır. Son derece insani olan bu hisler bizi yatıştırmaya yardımcı olabilir. Ancak, her şeyde olduğu gibi, bu davranış türünde de aşırıya kaçmak sakıncalıdır. Tıpkı diğer bağımlılık türlerinde olduğu gibi, bu bağımlılığın altında yatan nedenler araştırılmalı ve tedavi edilmelidir.
Temas Etmek Neden Önemlidir?
Sevgi ve saygıyı ifade etmenin birden fazla yolu vardır. Bunlar arasında en çok tercih edileni, karşı tarafla fiziksel temas kurmaktır. Uzun zamandır görmediğiniz bir arkadaşınıza sarılmak veya her gününüzü birlikte geçirdiğiniz arkadaşınızla el sıkışmak insan doğasının ayrılmaz bir parçasıdır.
Bildiğiniz gibi, cildimiz önemli dokularla donatılmıştır. Dokunma duyumları algılandığı zaman bu sinyal beyne iletilir ve o esnadan itibaren oksitosin hormonu salgılanmaya başlar.
Bu hormon, kendinizi iyi hissetmenize yardımcı olurken, kaygılı ve depresif düşünceleri sizden uzaklaştırır. Bütün bunlar göz önünde tutulduğunda, sevdiğimiz insanlarla temas etmenin fiziksel ve ruhsal öneminin farkına varabiliriz. Fakat bu temas etme durumu aşırıya kaçtığında profesyonel yardım almanız gerekebilir.
Temas Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Temas bağımlılığı, tıp literatürüne yeni girmiş bir kavramdır. Dolayısıyla, onu diğer hastalıklardan ayıracak kadar güçlü ve spesifik durumlar henüz kaydedilmemiştir.
Bununla birlikte, özellikle psikologlar tarafından dikkatle incelendiğinde, göze çarpabilecek bazı sinyaller vardır. Aşağıdaki belirtilerin tümü, bu problemden muzdarip olan danışanlardan derlenmiştir ve hemen hemen hepsinde ortak bir şekilde görülmüştür.
İşte, en yaygın temas bağımlılığı belirtileri:
Bastırılamayan fiziksel temas kurma isteği,
Özgüven düşüklüğü,
Anksiyete ve obsesif kompulsif bozukluk atakları,
Kaygı ve stres durumlarında aşırı fiziksel arayış içerisine girme,
Verilen kararlarda veya ortaya atılan yeni fikirlerde onaylanma ihtiyacı hissetme,
Temas kurulan kişilere karşı yoğun bağlılık duygusu hissetme,
Temas kuramadığı kişilerden uzaklaşma,
Dokunma ve sarılma gibi eylemlerin olmadığı günlerde yoksunluk yaşama.
Temas Bağımlılığı Neden Olur?
İnsan, doğası gereği sosyal ihtiyaçları olan bir varlıktır. Mutsuzken birine sarılmak yahut sinirliyken sevdiğimiz insanın şefkat dolu sözlerine ihtiyaç duymak veya sığınmak doğamızın önemli bir parçasıdır. Bu eylemler belirli sınırlar çerçevesinde yapılır ve çoğunlukla her iki tarafın da huzurlu hissetmesine olanak tanır.
Diğer yandan, sarılmanın veya herhangi bir şekilde temas etmenin sınır tanımadığı ve normal algıları aştığı durumlar da vardır. Temas bağımlılığı olarak nitelendirilen bu davranışların gerçekleştirilme amacı, anlık olarak hissedilen kaygı ve endişenin azaltılmasıdır.
Ancak bu, buzdağının sadece görünen kısmıdır. Psikoloji literatürüne “hastalık” olarak giren bu bağımlılığın, kişinin çocukluk yaşantısına kadar ilerleyen sebepleri vardır.
İşte, davranışların kaynağını oluşturan temas bağımlılığı sebepleri:
Ebeveynlerin Çocuğun Sevgi İhtiyacını Karşılamaması: Bebeklik ve hemen ardından gelen çocukluk dönemi, ileriki yaşlarda hayata nasıl bakacağımızın fragmanı gibidir. Bu kritik evrelerde çocuğun sevgi ihtiyacını koşulsuz şartsız bir şekilde karşılamak gerekmektedir. Sevgi doyumsuzluğu yaşayan çocuklar, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde daimi bir arayış içerisindedir. Birey bu arayışını temas yoluyla doldurmaya çalışabilir.
Stres: Yoğun stres altında olan bireyler bu durumdan kurtulmak için temas etme eğilimi içerisine girebilir.
Kaygı: Fiziksel temas bağımlılığının altında yatan en büyük nedenlerden biri de yoğun bir şekilde yaşanan kaygı bozukluğudur. Söz konusu kişi, endişeli ruh halini sakinleştirmek amacıyla karşısındaki insana dokunmak isteyebilir. Temas eden kişi kısa bir süre sonra normal ruh haline bürünebilir.
Depresyon: Birbirinden farklı nedenlerle ortaya çıkan ve bireyin günlük alışkanlıklarını bambaşka bir evreye taşıyan depresyon, dokunma ihtiyacını artırabilir. İçinde bulunduğu yalnızlık duygusuyla baş etmekte zorlanan kişiler bunu sarılma veya dokunma ile yenmeye çalışabilir.
İlişkide Tatminsizlik: Partneriyle duygusal veya fiziksel ihtiyaçlarını tam anlamıyla gideremeyen kişilerde temas bağımlılığına rastlanabilir.
Kişilik Bozuklukları: Yalnız kalmaktan korkma ile karakterize olan bağımlı kişilik bozukluğuna sahip bireyler sürekli olarak dokunma ihtiyacı hissedebilir.
Temas Bağımlılığı Nasıl Başlar?
Temas bağımlılığı hem toplumun hem de psikoloji biliminin yeni tanıştığı bir kavramdır. Özellikle pandemi döneminden sonra gündeme gelen hastalığın tam olarak nasıl başladığı konusunda net bir bilgiye ulaşılamamıştır.
Bununla birlikte, bu konuda çalışmalarını sürdüren bazı psikologlar hastalığın çocukluk döneminde oluşmaya başladığını ancak ergenlik ve yetişkinlik döneminde kendini daha fazla belli ettiğini söylemiştir.
Birçok insan bebeklerin hiçbir şeyden haberdar olmadığını düşünür. Oysa gerçek, sanılandan çok daha farklıdır. Araştırmalar 0 – 5 yaş arasındaki bebeklerin kişilik gelişiminde çevrenin etkisini kanıtlamıştır.
Bahsi geçen dönemde, anne – babasından yeteri kadar sevgi görmemiş veya güvenli bir ortamda çocukluk geçirmemiş çocukların bağımlılıklara daha fazla yatkın olduğu bilinen bir gerçektir. Temas bağımlılığı da diğer bağımlılık türlerinde olduğu gibi çocukluk döneminde tohumlanmış ve ergenlik döneminde filizlenmiştir.
Temas Bağımlılığı Zararları
Temas bağımlılığı, bireyi ve çevresindeki diğer kişileri olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır. Sürekli olarak fiziksel temasta bulunma isteği, danışanın çevresinde yer alan kişiler için önemli bir sorun haline gelebilir.
Sorunun devam etmesi durumunda arkadaşlık ilişkileri bozulabilir ve zamanla danışan tek başına kalabilir.
Elbette ki temas bağımlılığının zararları bunlarla sınırlı değildir! Hastalığa sahip bireylerin karşılaşması muhtemel olan sorunlar şu şekilde sıralanabilir:
Stres ve endişeyi diğer insanlardan çok daha yoğun yaşama,
Temas edilmediği durumlarda huzursuz hissetme,
İntihar düşüncelerine kapılma,
Dikkat çekmek ve yardım çığlığı oluşturmak için intihar denemelerinde bulunma,
Alkol, sigara ve uyuşturucu madde kullanımına merak duyma,
Öfke problemleri.
Yukarıda sıraladığımız zararların tümü, kişiyi ve sosyal hayatında yer alan insanları olumsuz olarak etkileyecektir. Bunlarla karşılaşmamak ve mevcut refah düzeyini kaybetmemek için temas bağımlılığının tedavi edilmesi gerekmektedir.
Temas Bağımlılığının Tetikleyicileri Nelerdir?
Hastalıkları ortaya çıkaran birden fazla neden vardır. Bu nedenler hastalığın oluşmasına kaynaklık eder. Bunun yanı sıra bazı durumlar, tam olarak neden sayılmasa bile, hastalığın tetikleyicisi olarak kayıt altına alınır.
Örneğin, diyabetin oluşma nedeni genetik sebepler olabilir. Ancak çok fazla şeker tüketmek diyabet atağının tetikleyicileri arasındadır. Tıpkı bu örnekte olduğu gibi, temas bağımlılığını da tetikleyen bazı faktörler vardır:
Stres,
Kaygı,
Sevgi doyumsuzluğu,
Sevgi eksikliği,
Depresyon,
Tükenmişlik hissi,
Yalnızlık,
Sosyal hayattan izole edilme.
Temas Bağımlılığı Nasıl Geçer?
Temas bağımlılığını yenmek, fiziksel ve ruhsal sağlığınızı geri kazanmanıza yardımcı olacaktır. Profesyonel destek bilimsel tedavi yöntemleri, elbette hastalığın iyileşmesinde en büyük paya sahiptir. Ancak bunun dışında tedavinizi destekleyebileceğiniz küçük ama etkili birkaç adım vardır.
Siz de aşağıdaki adımları takip ederek temas bağımlılığı isteğinizin önüne geçebilirsiniz:
Mutlu Anılarınızı Hatırlayın: Arkadaşlarınızla veya ailenizle geçirdiğiniz eğlenceli, sevdi dolu anları düşünmek özleminizi duyduğunuz yakınlık duygusunu yeniden hissetmenize yardımcı olabilir.
Spor Yapın: Hareket ettiğinizde vücut çok daha fazla endorfin salgılamaya başlar. Aynı zamanda dopamin ve serotonin salgılarında da artış yaşanır. Bu, gergin ve kaygılı hissetmenizin önüne geçebilir. Böylece eskisi gibi sakin ve mutlu hissedebilirsiniz.
İletişim Kurun: Teknolojinin gelişmesiyle birlikte binlerce kilometre uzaklıkta bulunan sevdiğinizle bile iletişim kurabilirsiniz. Sarılma veya dokunma ihtiyacınızın ortaya çıkışını hissettiğinizde konuşmaktan mutluluk duyacağınız birini arayabilirsiniz.
Kalabalık Ortamlara Girin: Caddede veya oturduğunuz bir kafede çevrenizde yer alan kalabalığı görmek enerjinizi kazanmanıza yardımcı olabilir
Günlük Tutun: Yaşadıklarınızı anlatmak veya kimseye bahsedemediğiniz hislerinizi yazmak iyi gelecektir. İletişim kuracak birini bulamadığınızda içsel yolculuğunuza kendinizi dahil edebilirsiniz.
Temas Bağımlılığı Tedavisi
Temas bağımlılığı, altında önemli psikolojik rahatsızlıkları barındırabilen ciddi bir hastalıktır. Dolayısıyla, kişinin normal hayatını geri kazanabilmesi için en kısa sürede profesyonel bir destek talebinde bulunmak gerekir.
Temas bağımlılığı tedavisi, uzman psikologlar tarafından yürütülür. Hastadan alınan anamnezler sonucunda kişiye özel bir tedavi planlaması yapılır.
Bu tedavi planlaması aşağıdaki prosedürlerin tamamını ya da birkaçını içerebilir:
Bilişsel davranışçı terapi,
EMDR terapisi,
Hipnoterapi,
Psikodinamik terapi,
İlaç tedavisi.
Temas Bağımlılığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Temas Bağımlısı Ne Demek?
Bireyin kaygı ve yalnızlık gibi duygularını bastırabilmek için başvurduğu yoğun dokunma ihtiyacı temas bağımlılığı olarak adlandırılır. Bu bağımlılıktan muzdarip bireylere ise temas bağımlısı denir.
Temas Bağımlısı Olmak Zararlı mıdır?
Temas bağımlılığı, hem bireye hem de çevresindeki diğer kişilere zarar veren bir hastalıktır.
Temas Bağımlısı Erkek Nasıl Olur?
Bu bağımlılık, cinsiyetten cinsiyete değişiklik göstermemektedir. Bu yüzden temas bağımlısı erkek veya temas bağımlısı kadın gibi bir ayrım söz konusu değildir. Sürekli sarılma ve karşıdaki insanı rahatsız edecek kadar dokunma ihtiyacı her iki cinsiyet için de eşit orandadır. Dolayısıyla hastalığı erkeklerde temas bağımlılığı ya da kadınlarda temas bağımlılığı şeklinde ayırmak doğru olmayacaktır.
Temas Bağımlılığı Psikolojik mi?
Evet, temas bağımlılığı psikolojik bir hastalıktır. Tedavisi yalnızca uzman psikologlar ve psikiyatristler tarafından uygulanmaktadır.
Temas Bağımlılığının Altında Yatan Sebepler Nelerdir?
Temas bağımlılığının altında birbirinden farklı sebepler yatmaktadır. Bu sebepler arasında en fazla öne çıkanı çocukluk dönemlerinde yaşanan sevgi eksikliğidir. Bunun dışında onaylanma ihtiyacı, kaygı bozukluğu ve kişilik bozuklukları da temas bağımlılığının altında yatan sebepler arasında gösterilebilir.
Temas Bağımlısı Ne Yapar?
Temas bağımlılığının temelinde dokunma eylemi yatmaktadır. Kişi, bu dürtüsünün önüne geçemez ve yanında bulunduğu kişiye temas etmek ister. Temas gerçekleştikten sonra hasta rahatlamaya ve zihninde dolaşan olumsuz düşüncelerden uzaklaşmaya başlar. Bunun aksi durumunda ise danışan temas edemediğinde yoksunluk çekmeye başlar. Kaygı ve stres duygularıyla karşı karşıya kalır.
Temas Bağımlısı İnsanlara Nasıl Davranılmalı?
Arkadaşınız veya ailenizde yer alan bir birey temas bağımlısı olabilir. Bu durumda ona karşı nasıl davranmanız gerektiğini düşünebilirsiniz. Öncelikle karşınızdaki insanı anlamaya çalışın ve bunun önlenemeyen bir dürtü olarak ortaya çıktığını kabullenin. Yakınınızı tedavi konusunda cesaretlendirin ve bu süreçte yanında olacağınızın garantisini verin. Kurduğunuz bağı koparmayın ve mümkünse sarılma ihtiyaçlarına sert tepkiler vermeyin.
Temas Bağımlılığı Tedavisi Kaç Seans Olur?
Temas bağımlılığı tedavisi kişiye özgü planlanmaktadır. Hastalığın oluşum nedeni ve kişideki etkisi belirlendikten sonra hastaya özel tedavi süreci oluşturulur. Psikolog ile görüştükten sonra tedavinin kaç seans süreceği hakkında net bir bilgiye erişebilirsiniz.
Temas Bağımlılığı ile Nasıl Başa Çıkılır?
Temas bağımlılığı ile mücadele ediyorsanız bu konuda yalnız olmadığınızı bilmelisiniz. Bir şeyi yenmenin en kolay yolu onu olduğu gibi kabul etmektir. Bunun dışında, terapileri aksatmamaya özen göstermelisiniz. Terapiler zihninizin sakinleşmesi için oldukça önemlidir. Eğer terapinizi ilaç tedavisi ile destekliyorsanız ilaçlarınızı saati saatine alın. Yakınlarınızla hisleriniz hakkında konuşun ve spor yapmaya çalışın.
Temas Bağımlılığı Tedavisi İçin Online Terapi Doğru Bir Tercih mi?
Temas bağımlılığı için online terapi almak doğru bir tercih olabilir. Yine de bunun kesin kararı, danışanı inceleyen psikolog tarafından verilmelidir. Eğer siz de bu konuda net bilgi almak isterseniz, dilediğiniz uzmanla online görüşme ayarlayabilir ve aklınızdaki soru işaretlerine cevap bulabilirsiniz!
Her birey farklı bir karaktere sahiptir ve potansiyel davranış kalıpları bu karakter çevresinde gelişir. Bu nedenle insan kişiliğini anlamak, psikologlar için bile uğraş gerektiren oldukça karmaşık bir iştir. Neyse ki, zihnin gizemlerini çözmeye yardımcı olan ve insan kaynaklarından askeriyeye kadar birçok farklı alanda kullanılan güvenilir araçlar var. Bunlardan biri de Minnesota çok yönlü kişilik envanteridir. […]
Çocukların en önemli değişikliklere adım attığı çağlardan birisi okul çağıdır. Okul çağı, çocukların sosyal, fiziksel ve duygusal gelişimlerinin hızlandığı ve önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu süreçte çocuklar, etkileşim kurduğu kişilere karşı çeşitli davranış problemleri geliştirebilir. Başta kolayca fark edilmeyen problemler, çocukların hem akademik başarılarını hem de sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Çocuklar, doğal olarak, […]
Cömertlik, sadece maddi yardımla sınırlı olmayıp zaman, emek ve ilgi gibi pek çok biçimde ifade edilebilir. Toplumsal hayatta önemli bir yere sahip olan bu davranış kalıbı, bireyin sadece çevresine değil, kendi psikolojik iyi oluşuna da katkı sağlamaktadır. Araştırmalar, cömertlik pratiklerinin kişilerin topluma ve sevdiklerine yarar sağlayabilmesinden dolayı kendilerini yeterli hissetmesi, kendinden ve yaptığından tatmin olmuşluk […]
Dr. Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen Pozitif Psikoterapi, insanın içinde bulunduğu duruma farklı açılardan bakabilmeyi amaçlar. Bu sebeple, kişilerin sorunlarına/çatışmalarına çözüm ararken bireysel, toplumsal, biyolojik ve sosyolojik boyutlardan yaklaşır. Pozitif Psikoterapi ekolünün temelini Denge Modeli oluşturur. Denge Modeli, 4 temel alan üzerinde durmaktadır. Beden ve duyular İş ve Başarı İlişkiler Gelecek ve Fantezi Ruhsal açıdan sağlıklı […]
Çoğu insan, kendisini yetenekli ve dayanıklı olarak nitelendirmeyi sever. Nitekim, güçlenmiş, zorluklara göğüs germiş ve yaşamının kontrolünü eline almış bir insan olmak, her bireyi mutlu eder. Ancak bazen, ne kadar güçlü olduğumuzu düşünürsek düşünelim, diğer insanların yardımına ihtiyacımız olduğunu gösteren olaylar ortaya çıkar. Bazı insanlar bu durumlarda kendini zihinsel ve duygusal olarak sıkışmış hissederken; bazı […]
Her insan, bazı zamanlarda kaygı ve stres duygularını arttıran, işte veya kişisel yaşantısında konsantrasyon güçlüğüne neden olan düşüncelerle meşgul olduğu bir dönem yaşar. Geçmiş ve gelecekle ilgili bu rahatsız eden düşünceler, o anda var olmayı ve şimdiki zamanda mutlu olmayı engeller. İşte, tam da bu noktada bilinçli farkındalık egzersizleri devreye girer! Mindfulness olarak da bilinen […]
İyi bir yaşam, her şeyden ve herkesten önce, kişisel olarak kendinize uygun bir yaşamdır. Peki, kendinizi iyi tanımadan, size ve ihtiyaçlarınıza uygun bir hayat inşa etmeniz mümkün müdür? Ne yazık ki, çoğu kişi için bu mümkün değildir. Onlar için yaşam uçsuz bucaksız bir okyanusta akıntıyla yolculuk etmek gibidir. Peki, bu yolculuk nasıl dizginlenir? Bahsi geçen […]
Her canlının içinde benliğinin odak noktası yatar. Örneğin; bir fincan kahvenin özü çekirdektir, etin özü proteindir. İnsanın özü ise kendisidir. Herşey özüyle birlikte güzeldir. İnsan da bu kurala dahildir. Çünkü kendi gibi olamayan herkes, er ya da geç toplum tarafından arzulanan ve kabul edilen normlara sürüklenir. Bütün bireylerin herkesleştiği ve kimsenin kendisi gibi olamadığı bir […]
