Glutensiz Diyet Nasıl Yapılır?

Glutensiz diyet, son yıllarda adını en çok duyduğumuz beslenme biçimlerinden birisi haline geldi. Hatta uzun süre bir çeşit beslenme modası olarak algılansa da sürecin aslında sağlıklı yaşamla yakından bağlantılı olduğunu söylemek mümkün, özellikle de alerjik bünyeler için!

Yazımızda, buğday başta olmak üzere pek çok yiyecekte doğal olarak bulunan glütenle ilgili merak edilenleri yanıtlayacağız. Ayrıca gluten diyeti ve kimlerin bu diyeti takip etmesi gerektiğine dair bilgi sunacağız.

Gluten Nedir?

Gluten; arpa, buğday ve çavdar gibi tahıl çeşitlerinde yer alan bitkisel kaynaklı bir proteindir. Dolayısıyla bahsedilen ürün türlerinde yapısal olarak bulunur ve yapay bir malzeme değildir. Ancak glutenin bağlayıcı özelliği nedeniyle farklı ürün gruplarına sonradan eklenmesi de mümkündür. Buna bağlı olarak paketli gıdalara sıklıkla eklenir ve ürün paketinde alerjen bilgisi olarak aktarılması zorunludur.

Glutenli Gıdaları Tüketmek Sağlığa Zararlı Mı?

Glutenli gıdaları tüketmenin sağlığa zararlı olup olmadığı son dönemlerin popüler konularından biridir. Peki, gluten diyeti yapmak herkes için zorunlu mudur ya da yapılması faydalı mıdır?

Öncelikle glutenin neden bu kadar tartışma konusu haline geldiğinden bahsedelim. Glutenin birçok insan için alerjik tepkiye yol açması kötü bir şöhrete kavuşmasına sebep olsa da bu noktada esas ayrım, vücudunuzun mevcut proteine alerjik tepki geliştirip geliştirmediğidir.

Yani çölyak ya da glüten hassasiyeti yaşayan biriyseniz; gluten tüketimi sizin için zararlı olacaktır. Çünkü bu durumda bedeniniz doğal bir madde olan gluten proteinini bir düşman gibi algılamaya başlamış demektir. Peki, çölyak ya da glüten intoleransı kolaylıkla anlaşılabilir mi?

Aslında herhangi bir sağlık şikayeti yaşamayan, fakat gluteni tolere edemeyen bünyeye sahip çok sayıda insan var. Bu demektir ki, durumun net olarak anlaşılması için bir uzman desteği almak gerekir.

Alanında uzman bir gastroenteroloji uzmanına başvurarak çölyak yaşayıp yaşamadığınızı basit bir testle anlayabilirsiniz. Ek olarak gluten intoleransı çölyak hastalığı kadar pratik şekilde anlaşılamayabilir, çünkü belirleyici özel bir testi bulunmaz. Ayrıca belirtileri çölyak kadar ağır olmayabilir ya da hiç belirti vermeden ilerlemesi de ihtimal dahilindedir. Yine de hekim tarafından kişide glütene hassasiyet olup olmadığı anlaşılabilir.

Özetle glutensiz diyet uygulamaya başlamadan önce bir diyetisyenden yardım almak ve bu konuda yaşanabilecek sorunların önüne geçmek olanaklıdır. Çölyak, glutenin düşman olarak algılandığı ve vücudun bu proteine şiddetli tepki gösterdiği bir hastalıktır.

Gluten hassasiyeti ise, çölyak kadar ağır seyretmeyen ancak vücudun yine mevcut proteini tolere edemediği bir rahatsızlıktır ve buradaki temel sorun; çölyak gibi belirgin bir testle anlaşılmasının zorluğudur.

Bu aşamada doktor desteğinin yanı sıra kişinin glüten içeren yiyecekleri tükettikten sonra özellikle sindirim sistemiyle ilgili ve farklı sağlık sorunları yaşayıp yaşamadığını kontrol etmesi fayda sağlayacaktır. Bazı durumlarda hekim tarafından kişiye 6 aylık gluten diyeti verebilir ve bu sürenin ardından gluten tüketmesi istenebilir. Amaç, bedenin glutene tepkisini net olarak anlamaktır.

Gluten Diyeti Nasıl Yapılır?

Gluten diyeti, uzman kontrolünde ilerlemesi gereken ve özellikle diyetisyen desteğinin önemli olduğu bir süreçtir. Ek olarak glutensiz beslenmenin temelinde bazı temel uygulamalar bulunur.

Gluten diyeti aşağıdaki gibi uygulanır:

• Buğday, arpa ve çavdar içeren gıdalar kesinlikle yasaktır. Ekmek, bisküvi, simit, makarna ve diğer unlu gıdalar bu gruba girer. Alternatif olarak pirinç, patates, mısır gibi gıdalar ve glutensiz olarak piyasaya sunulan ürünler tercih edilebilir.
• Ayrıca pek çok paketli üründe de bağlayıcı olarak gluten kullanıldığı ve yiyeceklerin içindekiler kısmının bu açıdan incelenmesi gerektiği bilinmelidir.
• Et ürünleri, sebze ve meyve çeşitleri tüketilebilir. Burada yine işlenmiş etlerde gluten bulunabileceği akılda tutulmalıdır.
• Süt ürünleri gluten içermez, bu açıdan zararı yoktur. Fakat ömür boyu süren bir alerji türü olan çölyakta, zamanla laktoz alerjisi de gelişebileceği için bu açıdan da diyetisyen incelemesi faydalı olur.

Gluten diyeti, mutlaka uzman kontrolünde ilerlenmesi gereken bir beslenme düzenidir. Ek olarak kendi bedeninizin sesini dinleyerek de glutenin vücudunuzda olumsuz bir etkiye neden olup olmadığını ölçebilirsiniz. Fakat kendi kendine takip yeterli değildir, çünkü belirti vermeyen çölyak ve hassasiyet durumları da vardır. Ailesinde çölyak öyküsü olanlar, sindirim sorunları ve vitamin eksiklikleri yaşayanlar bu konuya özellikle dikkat etmelidir.

Sonuç

Gluten, buğday ve benzeri tahıllarda doğal olarak mevcut olan bitkisel bir proteindir. Aynı zamanda alerjik bir madde olduğu için dünya üzerinde çok sayıda insanda bu proteine karşı tepki gelişmesi söz konusudur. Çölyak veya gluten hassasiyeti, yaşanan bu sorunların başlıcalarıdır.

Gluten sorununuzu net olarak anlamak ve beslenme düzeninizi doğru uygulamak için diyetisyenden yardım almalısınız. HiDoctor ile online diyetisyen desteğine kolaylıkla başvurabilir ve glütensiz diyet ile ilgili merak ettiğiniz tüm ayrıntılara ulaşabilirsiniz.