'Daha İyi Sen' için İlk Seansının %25‘i Bizden!
0 850 700 03 03
İyi Hisset

İlişkide Gaslıghtıng (Gizli Manipülasyon) Nedir? Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?

Yazar: Web ve Tıbbi Yayın Kurulu
HiDoctor tarafından onaylandı
3 DK
15 Ocak 2024 tarihinde yayınlandı

11 Mart 2024 tarihinde güncellendi
Yazı Boyutu:
a
a
3 dakikalık okuma
Yazı Boyutu:
a
a

“Ben öyle demek istemedim.”

“Hayır, öyle bir şey yaşanmadı, sen kafanda kuruyorsun.”

“Bunu seni sevdiğim için yaptım.”

Yukarıdaki cümleler size tanıdık geliyorsa ilişkinizde ‘gaslighting’ yaşıyor olabilirsiniz. Gelin günlük hayatta artık çok fazla duymaya başladığımız bu terimin anlamına yakından bakalım.

Gaslighting Nedir?

Gaslighting, kişiyi kendi gerçekliğini dahi sorgulayacak boyutta psikolojik olarak manipüle etme olarak tanımlanır. Özellikle bu tutuma maruz kalan kişinin yaptığı her şeyin yanlış olduğunu hissetmesi ya da sürekli bir eksiklik duygusu içinde olması olasıdır.

Peki, ilişkinizde manipülasyonun özellikle de gizli manipülasyonun olup olmadığını nasıl anlarsınız?

İlişkinizde Gaslighting Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?

İlişkide gaslighting, çok sık gözlenen ve bazı çiftlerde tek taraflı olarak uygulanan bir manipülasyondur. Psikolojik boyutta gerçekleşen bu davranış modelinin artık masum olmadığı ve manipülasyona maruz kalan tarafı ciddi anlamda olumsuz etkilediği bilinir.

Aslında gaslighting’in tanımı da doğrudan ilişkide manipülasyona atıfta bulunarak oluşmuştur. “Gas Light” yani “Gaz Lambası” adlı 1938 tarihli bir oyunda eşlerden biri diğerini deli olduğu konusunda ikna etmeye çabalar. Ancak gaz lambası söndüğü zaman diğer eş bunun gerçeği yansıtmadığını anlar.

Özellikle ikili ilişkilerde çokça görülen gaslighting; temel üç aşama ile şekillenir. İlişkinizde manipülasyon olup olmadığını anlamak için üç aşamaya dikkat edebilirsiniz. Bu aşamaları: idealleştirme, değersizleştirme ve gözden çıkarma olarak sıralayabiliriz.

İdealleştirme safhasında manipüle eden taraf karşısındakini birlikteliğinin muhteşem olduğuna dair ikna eder. Ardından karşısındakini değersizleştirerek sorunlu ve beceriksiz bir kişi gibi göstermeyi amaçlar. Son safhada ise manipüle edilen tarafın terk edilmesi söz konusu olur.

Gaslighting’in İşaretleri Neler?

Gizli manipülasyon işaretleri özellikle ikili ilişkiler söz konusu olduğunda yukarıdaki sürece benzer şekilde işler. Peki, gizli manipülasyon işaretleri nelerdir ve bu durumda olup olmadığınızı nasıl anlarsınız?

Manipülasyon çok ciddi bir psikolojik saldırı yöntemi olduğu için kişinin ilk etapta durumu anlaması zor olabilir. Bu nedenle ihtiyaç duymanız halinde bir uzmanla görüşerek destek alabilirsiniz.

Gaslighting’in işaretleri kapsamında en önemli unsurlardan birisi manipülasyona maruz kalan kişinin kendini neredeyse devamlı şekilde özür dilerken bulmasıdır.

Manipüle eden taraf sıklıkla karşısındakini suçlu, haksız ve yetersiz olarak göstermeyi amaçladığı için özür dileme kısmı sorunu çözümlemeye çalışan kişiye kalır. Bu durumun devamlı bir hal alması manipülasyon ihtimalini artırır. Ayrıca manipüle eden kişinin çelişkili söz ve davranışları, sürekli inkâr tutumu içinde olması da benzer bir senaryoyu akla getirebilir.

Gaslighting’in Mental Sağlığa Etkileri

Gaslighting, maruz kalan kişi için mental sağlık açısından ciddi anlamda zorlayıcı ve yorucu bir süreç içerir. Gizli manipülasyon uygulayan kişi genelde karşısındakini bu yöntemlerle bağımlı hale getirmeyi amaçlarken, bunu çok dikkat çekmeden gerçekleştirebilir. Dolayısıyla manipülasyona uğradığınızı ilk etapta kolaylıkla anlamanız mümkün olmayabilir.

Karşınızdaki kişi sizi doğru ve gerçek olduğunu bildiğiniz bir durumdan başka yöne yönlendiriyor ve sürekli konuşmaları saptırıyorsa mental sağlığınız üzerinde oyunlar oynuyor olabilir.

Gaslighting’in Üstesinden Nasıl Gelebilirsiniz?

Gaslighting kapsamında sıklıkla gözlenen bir davranış modeli de manipüle etmeye çalışan kişinin sizi doğrularınızdan şüphe yoluyla uzaklaştırmaya çalışmasıdır. Bu sayede gerçeklikle bağınız konusunda şüpheye düşebilir ve kendi akıl sağlığınızdan dahi endişe edebilirsiniz. Ancak gizli manipülasyon çözümsüz bir durum değildir ve gerektiği şekilde kendinizi korumayı öğrenebilirsiniz.

Gizli manipülasyonun üstesinden gelmek için atabileceğiniz en önemli adımlardan birisi durumu net bir şekilde anlamaktır. Ancak manipülasyon nedeniyle kafa karışıklığı yaşayan bir bireyin bu konuda farkındalık geliştirmesi zor olabilir. Dolayısıyla manipüle edildiğinizi düşünüyor ve kendinizi bu durumdan korumak istiyorsanız terapi desteğine başvurarak uzman bir psikologtan yardım alabilirsiniz.

Gaslighting Etkisinden Kurtulmak İçin Destek

Genellikle narsist yapıdaki kişilerin sıklıkla uyguladığı gaslighting, oldukça ciddi bir davranış bozukluğudur. Bu psikolojik sorun ancak uzman desteğiyle başarılı bir şekilde aşılabilir ve manipüle edilen kişinin de destek alması çok önemlidir.

Bu durum yaşanan manipülasyonun boyutu ve şiddetine göre kişiden uzaklaşma ya da doğru şekilde terapi desteği alma yönünde çözümlenebilir. Manipülasyonun etkisinden kurtulmak için en önemli unsurlardan birisi farkındalık sahibi olmaktır.

Çünkü manipülasyon yapan kişiler genelde karşısındaki insanın ruh dünyasında dengesizlik oluşturarak kontrol sağlamayı hedefler. Bunun farkına vardığınızda durumdan çok daha az etkilenebilirsiniz. Ancak en iyi destek yöntemi şüphesiz ki uzman bir psikoloğa başvurmaktır.

Sonuç olarak;

Gaslighting, genelde narsistik yapı taşıyan bireylerin uyguladığı psikolojik manipülasyon sürecidir. Manipülasyona maruz kalan kişinin kendini sorgulaması ve gerçeklikle bağını koparmasını amaçlayarak kontrol kurmayı hedefler.

Gaslighting uygulayan kişiler genellikle idealleştirme, değersizleştirme ve gözden çıkarma adımlarıyla manipüle etmek istediği bireyin mental sağlığını olumsuz yönde etkilemeyi amaçlar. Kendinizi gizli manipülasyon etkisinden korumanın en önemli adımı bu durumun farkına varmaktır. Farkındalık kazanmak içinse uzman desteğine başvurarak yardım alabilirsiniz.

HiDoctor alanında deneyimli psikologlar eşliğinde gaslighting ve diğer psikolojik süreçlere dair terapi hizmeti sunar. Psikologların bilgi ve deneyimlerini inceleyerek seçim yapabilir, online psikolog randevunuzu anında oluşturabilirsiniz.

Yorum Gönder
İlgili İçerikler
Daha İyi Bir Sen için E-Bültenimize Abone Ol!