Çoğu insan, kendisini yetenekli ve dayanıklı olarak nitelendirmeyi sever. Nitekim, güçlenmiş, zorluklara göğüs germiş ve yaşamının kontrolünü eline almış bir insan olmak, her bireyi mutlu eder. Ancak bazen, ne kadar güçlü olduğumuzu düşünürsek düşünelim, diğer insanların yardımına ihtiyacımız olduğunu gösteren olaylar ortaya çıkar.
Bazı insanlar bu durumlarda kendini zihinsel ve duygusal olarak sıkışmış hissederken; bazı insanlar bu süreci başarıyla yönetir. Peki, bunun sırrı nedir? Cevap çok basit! İkinci kısımda yer alan bireylerin duygusal dayanıklılığı diğerine göre çok daha gelişmiştir.
Peki, resilience olarak da bilinen duygusal dayanıklılık nedir? Duygusal dayanıklılığın temel taşları nelerdir?
Duygusal Dayanıklılık (Resilience) Nedir?
Stresli durumlara ve krizlere uyum sağlama yeteneği duygusal dayanıklılık olarak adlandırılır. Yüksek seviyede duygusal dayanıklılığa sahip olan insanlar kalıcı etkilere maruz kalmadan zorluklara uyum sağlayabilir ve bu durumlarla daha sağlıklı bir şekilde baş ederler.
Daha az dirençli olan insanlar ise, sorun ister büyük ister küçük olsun, yaşam değişiklikleriyle veya stresle başa çıkmakta zorlanırlar.
Duygusal Dayanıklılık Neden Önemlidir?
Duygusal dayanıklılık, bireylerin stresi, kaygıyı ve olumsuz duyguları etkili bir şekilde yönetmelerine yardımcı olur. Daha iyi zihinsel ve fiziksel sağlığa sahip olabilmeleri için onları destekler. Bu da depresyon ve anksiyete gibi rahatsızlıkların riskini olabildiğince azaltır.
Duygusal dayanıklılığı zayıf olan kişiler gün içerisinde oldukça streslidir. Kişi sorunla başa çıkamadığı için sinirlenir ve bu sadece kendisi değil, çevresindeki diğer bireyleri de etkiler. Duygusal dayanıklılık, duygu yönetimi ve iletişimi geliştirerek kişilerarası ilişkileri daha da güçlendirebilir.
Duygusal dayanıklılığın önem arz ettiği durumlar yalnızca kişisel yaşamla sınırlı değildir. Profesyonel bağlamda da mutlu olabilmeniz için güçlü bir duygusal dayanıklılığa sahip olmanız gerekir.
İş yerinde karşılaşacağınız stresi yönetmeniz, engelleri aşmanız ve değişime uyum sağlamanız için sağlam bir dayanıklılığa ihtiyacınız vardır. Duygusal dayanıklılık, profesyonel yaşamınızda bilinçli karar almanıza ve zorluklar karşısında olumlu tutum benimsemenize yardımcı olur.
Duygusal dayanıklılık ve başarı odaklılık, birbiriyle eş zamanlı ilerleyen iki dosttur. Hedefiniz başarıya ulaşmak olduğunda karşılaşacağınız bütün engellere karşı mücadele göstermeniz gerektiğini bilirsiniz.
Elbette, bunun için sihirli bir değneğe ihtiyacınız yoktur. İhtiyacınız olan en önemli şey, sürekli gelişen duygusal dayanıklılıktır. Böylelikle sorunlara karşı çözüm odaklı olabilir ve hedefinize daha çabuk ulaşabilirsiniz.
Duygusal Dayanıklılık Nasıl Artırılır?
Duygusal dayanıklılığı artırmak için atabileceğiniz bazı adımlar vardır. Aşağıdaki ipuçlarını takip ederek duygusal dayanıklılığınızı geliştirebilirsiniz:
1. Öz Bakım Uygulayın
Egzersiz, sağlıklı beslenme ve düzenli uyku gibi öz bakım faaliyetlerine öncelik vermek, duygusal dayanıklılık oluşturmaya yardımcı olur.
2. İyimserliği Geliştirin
İyimserlik kısmen genetik kısmen de sonradan kazanılmış bir ruh halidir. Sanılanın aksine bu beceri zor durumu görmezden gelmek değildir. Örneğin, bir insan işini kaybettikten sonra yenilmiş hissedebilir ve yaşanan durum karşısında “bu durumu asla düzeltemeyeceğim” şeklinde düşünebilir.
Ancak iyimser bir tutuma sahip olan kişi, “zor bir dönem olacak ama beni gerçekten mutlu edecek o işi bulmam için de fırsat yaratılacak” şeklinde düşünerek meydan okumayı daha güçlü bir şekilde onaylayabilir. Siz de ikinci tutuma sahip olabilmek için duygusal egzersizler yapabilir ve duygusal dayanıklılığınızı artırabilirsiniz.
3. Kendinizi İfade Etmekten Çekinmeyin
Yaşadıklarınızı anlatmak travma ve zor deneyimlerin üstesinden gelmek için kullanabileceğiniz etkili bir yöntemdir. Hikayenizi yeniden anlatarak deneyimlerinizi anlamlandırabilir, hissettiğiniz negatif duyguları serbest bırakabilir ve yeni bir benlik inşa edebilirsiniz. Duygular ifade edildikçe, olaylara farklı bir bakış açısıyla bakmamıza katkı sağlar bu yüzden kendinizi ifade etmeniz önemlidir.
4. Kendinizi Suçlamaktan Kaçının
İnsanların birçoğu yaşadığı başarısızlıklar için kendini suçlama eğilimindedir. Duygusal dayanıklılığınızı geliştirmek için bu tutumdan vazgeçmeli ve hatalı olsanız bile, soruna sizin dışında faktörlerin de katkıda bulunduğunu hatırlamalısınız. Bu aşamadan sonra odak noktanızı atacağınız sonraki adımlara kaydırmalısınız.
5. Sosyalleşmeyi Önemseyin
Duygusal açıdan gelişmek için sosyal ilişkilerinize önem vermelisiniz. Kendinizi sizi destekleyen ve zorluklar karşısında size yardımcı olan pozitif insanlarla çevreleyin. Onlarla zaman geçirin ve bunu düzenli olarak tekrar edin.
Ebeveynliğin Duygusal Dayanıklılık Üzerinde Etkisi Var Mı?
Çocukluk dönemi yetişkinlikte nasıl bir insan olacağımız konusunda belirleyicidir. Örneğin, çocukken hata yaptığınızda ve öfkeli bir ebeveyn ile karşılaştığınızda yetişkinlik dönemlerinde mükemmeliyetçilik ile mücadele edersiniz.
Verdiğimiz bu örnek yalnızca karakter konusunda geçerli değildir. Ebeveynlerin çocuklara karşı olan tutumu da duygusal dayanıklılık bakımından son derece önemlidir.
Her ebeveyn farklı bir yetiştirme stiline sahiptir. Kimileri çocuğunu otoriter bir yaklaşımla büyütürken; kimileri ise destekleyici ve izin verici bir tutum sergiler. Bazı aileler de helikopter ebeveynlik stilini benimseyerek korumacı bir tutum benimser.
Otoriter veya eleştirel ebeveynlerle büyüyen çocuklar risk almaktan korkar ve hata yaptıklarında bunu yalanla saklama eğilimi taşırlar. Bu, onların duygusal dayanıklılığının zayıf olduğunun göstergesidir.
Öte yandan, ebeveynleriyle sağlıklı ilişkiler kurabilen çocuklar risk almaktan çekinmezler. Çünkü yaptıkları hata karşısında veya eksik kaldıkları bir noktada ebeveynlerinin desteğini alabileceklerini bilirler. Bu da onların duygusal dayanıklılığını geliştiren önemli bir noktadır.
Cömertlik, sadece maddi yardımla sınırlı olmayıp zaman, emek ve ilgi gibi pek çok biçimde ifade edilebilir. Toplumsal hayatta önemli bir yere sahip olan bu davranış kalıbı, bireyin sadece çevresine değil, kendi psikolojik iyi oluşuna da katkı sağlamaktadır. Araştırmalar, cömertlik pratiklerinin kişilerin topluma ve sevdiklerine yarar sağlayabilmesinden dolayı kendilerini yeterli hissetmesi, kendinden ve yaptığından tatmin olmuşluk […]
Dr. Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen Pozitif Psikoterapi, insanın içinde bulunduğu duruma farklı açılardan bakabilmeyi amaçlar. Bu sebeple, kişilerin sorunlarına/çatışmalarına çözüm ararken bireysel, toplumsal, biyolojik ve sosyolojik boyutlardan yaklaşır. Pozitif Psikoterapi ekolünün temelini Denge Modeli oluşturur. Denge Modeli, 4 temel alan üzerinde durmaktadır. Beden ve duyular İş ve Başarı İlişkiler Gelecek ve Fantezi Ruhsal açıdan sağlıklı […]
Her insan, bazı zamanlarda kaygı ve stres duygularını arttıran, işte veya kişisel yaşantısında konsantrasyon güçlüğüne neden olan düşüncelerle meşgul olduğu bir dönem yaşar. Geçmiş ve gelecekle ilgili bu rahatsız eden düşünceler, o anda var olmayı ve şimdiki zamanda mutlu olmayı engeller. İşte, tam da bu noktada bilinçli farkındalık egzersizleri devreye girer! Mindfulness olarak da bilinen […]
İyi bir yaşam, her şeyden ve herkesten önce, kişisel olarak kendinize uygun bir yaşamdır. Peki, kendinizi iyi tanımadan, size ve ihtiyaçlarınıza uygun bir hayat inşa etmeniz mümkün müdür? Ne yazık ki, çoğu kişi için bu mümkün değildir. Onlar için yaşam uçsuz bucaksız bir okyanusta akıntıyla yolculuk etmek gibidir. Peki, bu yolculuk nasıl dizginlenir? Bahsi geçen […]
Her canlının içinde benliğinin odak noktası yatar. Örneğin; bir fincan kahvenin özü çekirdektir, etin özü proteindir. İnsanın özü ise kendisidir. Herşey özüyle birlikte güzeldir. İnsan da bu kurala dahildir. Çünkü kendi gibi olamayan herkes, er ya da geç toplum tarafından arzulanan ve kabul edilen normlara sürüklenir. Bütün bireylerin herkesleştiği ve kimsenin kendisi gibi olamadığı bir […]
Bazı rahatsızlıklar, yaş fark etmeksizin, bütün insanlarda her an meydana gelebilir. Mide bulantısı da bebeklerden yetişkinlere kadar herkeste zaman zaman ortaya çıkan problemlerden biridir. Kişinin günlük yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bu durum, çoğunlukla soğuk algınlığı, reflü ve gastrit gibi hastalıkların belirtisi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu sağlık problemlerinin bir an önce çözülmesi gerekir. Zira bulantının […]
Tüm bireyler kendilerini diğer bireylerden ayıran bazı duygulara sahiptir. Diğer taraftan bireylerin farklı şekillerde deneyimlediği ortak duygular da vardır. Kıskançlık da bu ortak duygulardan biridir. Örneğin, partneriniz eski sevgilisinden bahsettiğinde veya partnerinizin önceki ilişkisine ait fotoğraflarına denk geldiğinizde rahatsız edici olabilecek duygular hissetmeniz oldukça doğaldır. Kıskançlık duygusu da bunlardan bir tanesidir. Kıskançlık duygusu, çok fazla […]
Bağımlılık, her kesimden insanı etkisi altına alabilecek düzeyde bir problemdir. Dizilerde ve filmlerde sıklıkla duyduğumuz bu kavram, genellikle uyuşturucu madde kullanımı, alkol veya sigara ile özdeşleştirilir. Bağımlı olan birini düşünenlerin aklında, genellikle kullandığı maddenin etkisiyle kendini kaybetmiş birinin görüntüsü canlanır. Bahsettiğimiz bu tablo gerçekten oldukça yaygın olsa da, bağımlılık kavramı yalnızca bunlarla sınırlı değildir. Aslında […]
