İnsanlar, doğası ve yapısı gereği geçmişten bugüne yaşadığı her şeyi bir telefon gibi belleğinde kaydeder. Kimi zaman bu yaşananlar gözle görünür olmasa da gizli bölmede saklanmaya devam edebilir ve gelecekte belirli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu yaşanan olaylar fiziksel ya da ruhsal olabilir.
Travma ise tanık olunan veya bizzat yaşanan tehdit unsuru olarak görülen bu olayların gelecekte farklı şekillerde ve farklı zamanlarda yerli yersiz kendini hatırlatmasıdır.
Geçmişte travmalar yaşayan bazı insanlar hayatlarını sorunsuz şekilde sürdürebilirken; birçok kişi geçmişte yaşadığı olayların etkisinden çıkamaz ve sık sık bu durumla yüzleşmek zorunda kalır.
Kişi kontrol mekanizmasını kullanmakta zorlanır ve olayı tekrardan yaşar. Sonuç olarak, istenmeyen ve çok daha dirençli olan ruhsal sorunlarla karşılaşır. Peki, bu ruhsal sorunlar ve duygusal tepkiler nelerdir?
Bu yazımızda, travmaya eşlik edebilecek ruhsal sorunların neler olduğuna değineceğiz.
Travmaya Eşlik Eden Ruhsal Sorunlar ve Duygusal Tepkiler Nelerdir?
Travmaya eşlik eden ruhsal sorunlar, yaşanan travmanın türüne göre değişkenlik gösterebilir. Öncelikle, travmanın fiziksel mi yoksa ruhsal mı olduğunu ayırt etmek gerekmektedir.
Genel olarak travmaya eşlik eden başlıca ruhsal sorunlar ve duygusal tepkiler;
Depresyon,
Kaygı bozukluğu,
Aşırı stres,
Takıntı,
Yeme bozukluğu olarak sıralanabilir.
Bu ruhsal sorunlar travmanın bir parçası hatta hatırlatıcı unsurlarıdır. Ruhsal problemleri tedavi etmenin en önemli adımı da onları yakından tanımaktır.
Kimse tanımadığı bir düşmanla savaşamaz. Bu yüzden hastalığın kendine ait tanımlarını bilmek çok önemlidir.
Artan Depresif Hal Sonucu Oluşan Depresyon
İnsanlar travma sırasında kendisini çaresiz ve zayıf hissettiği gibi sonrasında da çok da farklı hissetmeyebilir. Travma sonrası depresyon en çok karşılaşılan durumlardan biridir; çünkü yaşanan travma henüz atlatılmış veya tam olarak atlatılmış değildir.
Bu süreç depresif bir hal ile başlar. Akabinde depresif halin sürekli hale gelmesi ile birlikte depresyonla devam eder. Umutsuzluk kişinin bedenine hakim olur ve kolayca çıkılamayacak bir yola girilir.
Kaygı Bozukluğu
Hayatımızı tehdit eden ve aşılması zor olarak görülen travmatik olay yaşandıktan sonra beraberinde ”ya tekrar yaşarsam” düşüncesini getirebilir. Kişiyi sarsan travmatik olay sonrasında kaygı hali durumunun ortaya çıkması normal ve beklenilen bir durumdur.
Kişi genel olarak kendini güvende hissetmez ve her zaman kaygılı bir hal takınır. Bu kaygılı hal; kişinin her şeyden, özellikle de kendinden, şüphe etmesine neden olur. Zihinde dolaşan düşüncelerle başa çıkmakta zorlanan birey, zaman içerisinde herkesten izole bir yaşam sürmeye çalışır.
Her zaman gittiği mekanlara gitmez, sürekli olarak konuştuğu insanlarla konuşmaz. Bu, kendini tehlikelerden korumak için aldığı kişisel önlemlerdir. Tedavi edilmediği durumda ilerler ve OKB’ye dönüşür.
Takıntılı Bir Hal Almak
Yaşanılan travma sonrası sarsıcı olayı unutamamak takıntıya yol açabilir. Kişi takıntılı hale geldiği zaman herhangi bir konuda karar vermekte zorlanmalar yaşayabilir.
Zorluklar yaşanması travmanın etkisinin devam ettiğini ve artık takıntıya yol açtığını gösterir. Kişi travmatik olayın etkisinden tam olarak çıkamamıştır ve olayı sık sık hatırlama eğilimindedir.
Duygusal Hasar Sonrası Fiziksel Hasar: Yeme Bozukluğu
Yeme bozukluğu genelde geçmişte görülen zorbalık gibi duygusal hasarlar sonrasında ortaya çıkan bir durumdur. Örneğin, bahsi geçen kişi, zayıflıktan ötürü geçmişte aldığı yaralardan ve sert eleştirilerden dolayı hiçbir şey yemeyerek kendini açlığa mahkum edebilir veya tam tersi bir etki göstererek aşırı yemeye başlayabilir. Şişmanlık durumunda da sonuç farklı değildir. Yine açlığa mahkumiyet veya daha da fazla yeme gibi yeme bozukluğu durumları görülebilir.
Hipokondriyazis: Hastalık Hastalığı
Kişinin sağlığı konusunda sonsuz endişe duyması, bedeninde ortaya çıkan bazı belirtileri hastalığa bağlaması hastalık hastalığı olarak adlandırılmaktadır.
Genellikle hayatı tehdit eden bir hastalıkla yakından tanışan insanlarda görülür. Birey, vücudunda fark ettiği en ufak değişikliği saatlerce internette aratır ve en ağır hastalığın kendisinde olduğuna inanır.
Hipokondriyazis hastalığı olan kişiler, hastalıklar hakkında durmaksızın araştırma yaparlar. Okuduğu şeyler tamamen fiziksel ve kanıtlanabilir olsa dahi bunlardan etkilenmekten geri duramazlar. Hatta çevresinde herhangi birinin hastalandığını duyduğunda aynı hastalığın kendisinde de olabileceğini düşünür.
Bazen bu düşünceden de öteye geçer ve bahsi geçen kişi oluyormuş gibi hissettiği belirtileri yakınlarıyla paylaşmaya başlar. Buradaki amaç, etrafındaki herkesi hasta olduğuna inandırmaktır.
Cömertlik, sadece maddi yardımla sınırlı olmayıp zaman, emek ve ilgi gibi pek çok biçimde ifade edilebilir. Toplumsal hayatta önemli bir yere sahip olan bu davranış kalıbı, bireyin sadece çevresine değil, kendi psikolojik iyi oluşuna da katkı sağlamaktadır. Araştırmalar, cömertlik pratiklerinin kişilerin topluma ve sevdiklerine yarar sağlayabilmesinden dolayı kendilerini yeterli hissetmesi, kendinden ve yaptığından tatmin olmuşluk […]
Dr. Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen Pozitif Psikoterapi, insanın içinde bulunduğu duruma farklı açılardan bakabilmeyi amaçlar. Bu sebeple, kişilerin sorunlarına/çatışmalarına çözüm ararken bireysel, toplumsal, biyolojik ve sosyolojik boyutlardan yaklaşır. Pozitif Psikoterapi ekolünün temelini Denge Modeli oluşturur. Denge Modeli, 4 temel alan üzerinde durmaktadır. Beden ve duyular İş ve Başarı İlişkiler Gelecek ve Fantezi Ruhsal açıdan sağlıklı […]
Çoğu insan, kendisini yetenekli ve dayanıklı olarak nitelendirmeyi sever. Nitekim, güçlenmiş, zorluklara göğüs germiş ve yaşamının kontrolünü eline almış bir insan olmak, her bireyi mutlu eder. Ancak bazen, ne kadar güçlü olduğumuzu düşünürsek düşünelim, diğer insanların yardımına ihtiyacımız olduğunu gösteren olaylar ortaya çıkar. Bazı insanlar bu durumlarda kendini zihinsel ve duygusal olarak sıkışmış hissederken; bazı […]
Her insan, bazı zamanlarda kaygı ve stres duygularını arttıran, işte veya kişisel yaşantısında konsantrasyon güçlüğüne neden olan düşüncelerle meşgul olduğu bir dönem yaşar. Geçmiş ve gelecekle ilgili bu rahatsız eden düşünceler, o anda var olmayı ve şimdiki zamanda mutlu olmayı engeller. İşte, tam da bu noktada bilinçli farkındalık egzersizleri devreye girer! Mindfulness olarak da bilinen […]
İyi bir yaşam, her şeyden ve herkesten önce, kişisel olarak kendinize uygun bir yaşamdır. Peki, kendinizi iyi tanımadan, size ve ihtiyaçlarınıza uygun bir hayat inşa etmeniz mümkün müdür? Ne yazık ki, çoğu kişi için bu mümkün değildir. Onlar için yaşam uçsuz bucaksız bir okyanusta akıntıyla yolculuk etmek gibidir. Peki, bu yolculuk nasıl dizginlenir? Bahsi geçen […]
Her canlının içinde benliğinin odak noktası yatar. Örneğin; bir fincan kahvenin özü çekirdektir, etin özü proteindir. İnsanın özü ise kendisidir. Herşey özüyle birlikte güzeldir. İnsan da bu kurala dahildir. Çünkü kendi gibi olamayan herkes, er ya da geç toplum tarafından arzulanan ve kabul edilen normlara sürüklenir. Bütün bireylerin herkesleştiği ve kimsenin kendisi gibi olamadığı bir […]
Bazı rahatsızlıklar, yaş fark etmeksizin, bütün insanlarda her an meydana gelebilir. Mide bulantısı da bebeklerden yetişkinlere kadar herkeste zaman zaman ortaya çıkan problemlerden biridir. Kişinin günlük yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bu durum, çoğunlukla soğuk algınlığı, reflü ve gastrit gibi hastalıkların belirtisi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu sağlık problemlerinin bir an önce çözülmesi gerekir. Zira bulantının […]
Tüm bireyler kendilerini diğer bireylerden ayıran bazı duygulara sahiptir. Diğer taraftan bireylerin farklı şekillerde deneyimlediği ortak duygular da vardır. Kıskançlık da bu ortak duygulardan biridir. Örneğin, partneriniz eski sevgilisinden bahsettiğinde veya partnerinizin önceki ilişkisine ait fotoğraflarına denk geldiğinizde rahatsız edici olabilecek duygular hissetmeniz oldukça doğaldır. Kıskançlık duygusu da bunlardan bir tanesidir. Kıskançlık duygusu, çok fazla […]
