Oksitosin Nedir? Oksitosin Hormonu Ne İşe Yarar?

Vücudumuzda önemli rol oynayan bazı hormonlar vardır. Halk arasında ‘’aşk hormonu’’ olarak bilinen oksitosin de bunlardan bir tanesidir. Peki, oksitosin hormonu nedir, ne işe yarar ve ne zaman salgılanır? Bu hormon eksik olduğu takdirde ne tür problemler yaşanabilir? Tüm bu soruların cevabını bu yazımızda bulabilir, aklınızdaki soru işaretlerini giderebilirsiniz!

Oksitosin Nedir?

Oksitosin, daha önce de belirttiğimiz gibi vücudumuzda kritik bir rolü olan peptit yapıda bir hormon çeşididir. Fizyolojik ve psikolojik açıdan birçok süreçte görev alan bu hormon, çoğunlukla aşk ve sevgi hormonu olarak bilinir. Tıpkı dopamin gibi oksitosinin de vücudumuzda görev aldığı önemli süreçler vardır.

Hem hormon hem de nörotransmitter olarak tanımlayabileceğimiz oksitosin, dokuz amino asitten meydana gelen peptit bir yapıya sahiptir. Yani, kan dolaşımında hormon olarak bulunmanın yanı sıra, merkezi sinir sisteminde sinirler arasında bilgi akışını sağlayan bir iletken görevi görür.

Bunların haricinde, doğum sonrası memede bulunan kanallardan sütün dışarıya atılması oksitosinin görev aldığı süreçlere bir örnektir. Ayrıca kan dolaşımında hormon olarak yer almakla birlikte merkezi sinir sisteminde de bir iletken olarak görev yapması, oksitosinin psikolojik ve davranışsal etkiler göstermesinin en önemli sebepleri arasındadır.

Oksitosin Ne İşe Yarar?

Genellikle doğum esnasında ve sonrasındaki rolü ile bilinse de oksitosinin görevi sadece bunlardan ibaret değildir. Sosyal ilişkilerde oynadığı etkili rol sayesinde bilimsel çalışmalar için dahi ilgi odağı haline gelen bu hormonun davranışlar üzerinde de etkisi mevcuttur. Bunları göz önünde bulundurarak, oksitosin hormonu ne işe yarar sorusuna şu şekilde cevap verebiliriz;

• Doğum başlarken devreye girer: Doğum gerçekleştiği esnada oksitosinin kan dolaşımına salınabilmesi için beyne gerekli sinyal gider. Bu hormon, kan dolaşımına karışarak kasılmaların başlamasına önayak olur. Rahim kasılması ise hipofiz bezini daha fazla oksitosin salgılaması yönünde uyarır ve bu da kasılmaların yoğunluğunu artırır.
• Anne sütünün oluşmasına katkı sağlar: Oksitosin sadece doğum sırasında değil doğum gerçekleştikten sonra da devreye girer. Süt, myoepitelyal hücrelerin kasılmasını uyaran bu hormon sayesinde kanallardan geçer ve dışarı kolayca çıkabilir. Anne bebeğini emzirirken bu hormonun salınımı da devam eder. Yani emzirmenin, oksitosin salgılatan şeyler arasında başı çektiği söylenebilir.
• Sosyal davranışlar üzerinde etkisi vardır: Bugüne kadar yapılan pek çok araştırma, oksitosinin sosyal davranışlara etki etme konusunda aktif görev aldığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte söz konusu hormonun empati kurma, birilerine güvenme ve pozitif ilişki kurma bakımından oldukça yardımcı olduğu görülmüştür.
• Şeker metabolizmasının düzenlenmesinde görev alabilir: Rahim ve memenin yanı sıra pankreasta da bulunan oksitosin hormonu, aynı şekilde şeker metabolizmasının düzenlenmesinde aktif rol oynayabilir.
• İltihapla mücadele bakımından oldukça faydalıdır: Oksitosin hormonunun antienflamatuar etkisi onu özel kılan niteliklerden sadece bir tanesidir. Bu etkisi sayesinde vücuttaki iltihaplanma ile mücadelede gerekli desteği sağlayabilir.
• Anne ile çocuk arasındaki ilişkiyi olumlu etkiler: Geçmişten günümüze ortaya konan bazı çalışmalar, yüksek oksitosin seviyesine sahip annelerin çocuklarına karşı daha şefkatli davranma eğiliminde olduğunu göstermiştir. Dolayısıyla bu hormonun anne ile çocuk arasındaki ilişkiyi olumlu etkilediğini söylemek mümkündür.

Oksitosin Erkeklerde Ne İşe Yarar?

Oksitosin denince ilk olarak doğum sırasındaki ve sonrasındaki sürece yaptığı katkı akla gelir. Ancak bazı kişiler bu hormonun erkekleri nasıl etkilediğini merak etmektedir. Aynı zamanda ‘’Oksitosin erkeklerde var mı?’’ sorusu da sıkça sorulmaktadır. Soruya cevap verecek olursak, evet, oksitosin erkeklerde de bulunur ve kadınlara kıyasla daha farklı bir durum söz konusudur. Zira oksitosin hormonu, erkek üreme sistemi üzerinde etkili olabilir. Nasıl mı? Hemen kısaca açıklayalım.

Oksitosinin erkekler üzerinde ne işe yaradığını araştıran bazı uzmanlar, bu hormonun erkeklerde ejakülasyon sürecinde görev aldığını ve boşalmayı kolaylaştırdığını ortaya koymuştur. Bu da erkek üreme sistemine olan katkısını göstermektedir. Hem kadın hem de erkek üreme sistemini olumlu etkileyen bu hormonun özellikle ilişkilerde çiftlerin birbirlerine bağlanması konusunda yardımcı olduğu düşünülmektedir. Nitekim halk arasında aşk hormonu olarak anılmasının en büyük gerekçesi de budur.

Oksitosin Hormonu Faydaları Nelerdir?

Oksitosinin faydaları bir hayli fazladır. Örneğin, rahim kasılmaları doğum sürecini hızlandırır. Oksitosin ise bu kasılmaların yaşanmasını sağlayan bir hormon olduğu için doğumu kolaylaştırır. Dolayısıyla doğum sürecinde oldukça faydalıdır. 

Fakat bu hormonun faydaları sadece doğum esnasındaki rolü ile bitmez; zira doğum sonrasında sağladığı yarar da oldukça fazladır. Özellikle süt kanallarının kasılmasını sağlayan bu hormon, anne sütünün meme ucuna gelmesinde direkt olarak etkilidir.

Ayrıca bu hormonun annelik içgüdüsünün oluşmasında ve anne ile bebek arasındaki bağın kurulmasında etkili olduğunu gösteren önemli çalışmalar mevcuttur. Son olarak romantik ilişkilerde bağlanma, güven duygusu oluşturma ve cinsel uyarılma gibi davranışlarda da bu hormonun kilit bir rolü vardır.

Oksitosin Nerede Üretilir?

Bu hormonun nerede üretildiğini merak eden pek çok kişi, ‘’Oksitosin nereden salgılanır?’’ sorusuna yanıt aramaktadır. Oksitosin hormonu, beynin hipotalamus bezinde üretilir. Fizyolojik ve sosyal bağlılık gibi davranışsal süreçlerde önemli rol oynayan bu hormonun uyarıldığı bazı durumlar söz konusudur.

Ayrıca oksitosinin sosyal ilişkiler üzerindeki etkisine dair hala pek çok çalışma yapılmaya devam etmekte ve çeşitli araştırmalarla birlikte bu konu derinlemesine incelenmektedir. Zira hem fizyolojik süreçlerde hem de sosyal davranışlar üzerinde bu derece etkili olması, bu hormonu ilgi odağı haline getiren en temel unsurların başında gelmektedir.

Oksitosin Ne Zaman Salgılanır?

Oksitosin hormonu kadınlarda doğum yaparken, emzirirken ve cinsel ilişkiye girerken salgılanır. Bu hormonun vücuda salınmasıyla birlikte vücudunuz da oksitosinin daha fazla salınması için yanıt verir. Örneğin, doğum yapan bir kadını düşünelim. Daha önce de belirttiğimiz gibi doğum esnasında rahim kasılmaları gerçekleşir ve bu durum oksitosinin kana salınmasına yol açar. Bu da daha fazla kasılmaya neden olacağı için doğal olarak daha fazla oksitosinin salgılanması mümkün hale gelir.

Oksitosin Eksikliği Nelere Yol Açar?

Oksitosin eksikliği, özellikle kadınları ciddi şekilde olumsuz etkileyen bir durumdur. Zira bu hormonun eksikliği hem fizyolojik hem de psikiyatrik sorunlara davetiye çıkarır. Olası sorunlara bir örnek verecek olursak, oksitosin hormonu eksikliği doğumu kolaylaştıran rahim kasılmalarının önüne geçer. 

Doğum esnasında yaşanan yetersiz rahim kasılmaları ise doğumun daha zor bir şekilde gerçekleşmesine neden olur. Öte yandan yeni doğum yapan anneler emzirme ile ilgili sorunlar yaşayabilir. Son olarak bu eksiklik, duygu durumu bozukluğuna ve bazı psikiyatrik hastalıkların gelişimine zemin hazırlayabilir.

Oksitosin Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Oksitosin eksikliğini anlayabilmek için uzmanlardan destek almanız şarttır. Özellikle hamilelik döneminde doktorunuz size gerekli testleri yapar ve gerek gördüğü takdirde sizi bu konuda en detaylı şekilde bilgilendirir. Bazı bireyler, bu süreçte ideal oksitosin düzeyi ne olmalı sorusuna cevap arasa da bu soruya kesin bir yanıt vermek doğru olmayacaktır.

Zira bazal oksitosin seviyesi, reseptörlerin duyarlılığı, sayısı ve yerleşimi kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Dolayısıyla oksitosin düzeyi söz konusu olduğunda, herkes için ideal sayılabilecek kesin bir referans aralığı vermekten imtina etmemiz en doğru karar olacaktır.

Oksitosin Hormonu Nasıl Artar?

Oksitosin eksikliği çeşitli sağlık problemlerine yol açabileceği için vücuttaki oksitosin değerlerini dengelemek elzemdir. Bu hormonun yetersiz seviyede olması halinde tedavi için sentetik oksitosin kullanımı söz konusu olabilir. Fakat bu yönteme günümüzde daha çok başka amaçlarla başvurulmaktadır. Örneğin, doğumu başlatmak için suni bir sancı yöntemi ya da süt salınımını uyarmak amacıyla başvurulan bir yöntem olarak tercih edilmektedir.

Öte yandan oksitosin hormonunu artırmak için doğal yöntemlere başvurmak sizin adınıza çok daha faydalı olabilir. Peki, bu konuda ne yapabilirsiniz? Oksitosini artırma konusunda sizlere faydalı olabilecek bazı yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Düzenli egzersiz yapmak,
• Daha çok keyif aldığınız sağlıklı aktiviteler yapmak,
• Arkadaşlarınızla vakit geçirmek,
• Yoga yapmak,
• Müzik dinlemek,
• Oyun oynamak,
• Sevdiğiniz biriyle ten temasında bulunmak,
• Yemek yapmak,
• Şarkı söylemek,
• Cinsel ilişkiye girmek,
• Orgazm olmak.

Bunları uygulamak sağlığınız için oldukça yararlı olabilir. Ancak bunları yapmadan önce mümkünse doktorunuza danışmanızda fayda vardır. Unutmayın ki doktorunuz bu noktada sizi en doğru yönlendirecek kişidir. Dolayısıyla doktorunuzun bilgilendirmeleri doğrultusunda hareket etmeniz sağlığınız için de en doğru tercih olacaktır.