Dr. Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen Pozitif Psikoterapi, insanın içinde bulunduğu duruma farklı açılardan bakabilmeyi amaçlar. Bu sebeple, kişilerin sorunlarına/çatışmalarına çözüm ararken bireysel, toplumsal, biyolojik ve sosyolojik boyutlardan yaklaşır. Pozitif Psikoterapi ekolünün temelini Denge Modeli oluşturur. Denge Modeli, 4 temel alan üzerinde durmaktadır.
Beden ve duyular
İş ve Başarı
İlişkiler
Gelecek ve Fantezi
Ruhsal açıdan sağlıklı olmak için bu dört alanın denge içinde olması gerekir. Yani; sahip olunan enerjinin ve zamanın, bu dört alan arasında dengeli bir biçimde dağıtılmış olması beklenir.
Beden ve Duygu Alanı: Bütün bedensel ihtiyaç ve faaliyeti kapsayan alandır. Yeme-içme, uyku, cinsellik, hareket etme gibi her türlü bedensel ihtiyaç bu alandadır. Bedensel olarak iyi ve yeterli olmak, diğer alanlara da olumlu olarak yansımaktadır.
İş ve Başarı Alanı: Özgüven, başarı, yetkinlik ve güç gibi ihtiyaçları kapsayan alandır. Hem günlük hayattaki hem iş hayatındaki görev ve sorumluluklar bu alandadır.
İlişki ve Bağlantı Alanı: Sevmek, sevilmek, takdir etmek ya da takdir görmek, bağ kurmak gibi ihtiyaçlarla ilgilidir. Dolayısıyla anne-baba, eş, arkadaş veya iş arkadaşlarıyla kurulan bütün ilişkiler bu alandadır.
Gelecek ve Fantezi: Geleceğe dair düşünce, beklenti ve hayaller bu alanla ilişkilidir. Hayata dair bazı değerlere sahip olunması, hayatı anlamlandırmaya çabası ve bütün manevi inançlar bu alandadır.
Aslında birçok ruhsal problem, Denge Modelindeki enerjinin yeterince dengeli dağıtılmaması nedeniyle olur. Çatışmalar çoğaldığında, insanlar problemleri ile baş edebilmek için bu boyutlardan biri ile tepki vermeye yönelebilirler. Bazı insanlar kaçış yolunu çalışmakta bulurken bazıları ilişkiler kurma ya da bozmada, bazıları da maneviyat ve fantezilerde bulur. Ancak bu durum, bazı problemleri de beraberinde getirir.
Örneğin, bir insan, enerjisinin çoğunu iş ve başarı alanına aktardığında diğer alanlar için yeterli enerjisi kalmayacaktır. Dolayısıyla, iş ve başarı alanında yoğunlaşan insanın, beden veya ilişkiler alanında yeni problemler doğabilir. Sürekli çalışmaya odaklandığı için vücut sağlığı ihmal edilmiş olabilir ya da eşiyle, arkadaşlarıyla arasında iletişim sorunları başlayabilir. Bununla beraber denge problemi, yalnızca tek alana yoğunlaşmaktan kaynaklanmaz. İnsanlar, aynı anda iki ya da üç alana da yoğunlaşabilir. Örneğin; enerjisini iş, beden ve ilişki alanına yoğunlaştırmış olan insan, gelecek ve fantezi alanına enerji ayıramayacaktır. Bu durumda başarılı bir iş hayatı, iyi ilişkileri ve sağlıklı bir bedeni olsa bile geleceğe dair umutsuz ve isteksiz olabilir veya kendini manevi anlamda bir boşlukta hissedebilir. Dolayısıyla, kişinin ruh sağlığı bu dengesizlikten olumsuz bir şekilde etkilenir.
Daha anlaşılır olması için, denge modelindeki bu dört alanı, bir terazi üzerindeymiş gibi düşünebiliriz. Terazinin bir koluna ağırlık çöktüğünde, bu durum, diğer kolda sorunlar olmasına yol açar. Sorunların oluşmasını engellemek veya sorunları ortadan kaldırmak için teraziyi dengede tutmak gerekir. Yaşam dengesi, kişilerin zamanını ve enerjisini bu dört alana, uygun bir biçimde paylaştırması anlamına gelmektedir. Bu dengeyi sağlarken, kişinin benliğini ve özsaygısını gözetmek de son derece önemlidir. Kısacası, yaşam enerjisi, Denge Modelinin dört alanına dengeli bir şekilde paylaştırıldığında, hayattan alınan zevk artar ve kalıcı bir şekilde devam edebilir. Pozitif Psikoterapi, kişiye, bu dengeyi sağlayarak daha huzurlu bir hayata ulaşabilmesi için ihtiyaç duyduğu bilgiyi ve cesareti kazandırmayı hedefler.
Her birey farklı bir karaktere sahiptir ve potansiyel davranış kalıpları bu karakter çevresinde gelişir. Bu nedenle insan kişiliğini anlamak, psikologlar için bile uğraş gerektiren oldukça karmaşık bir iştir. Neyse ki, zihnin gizemlerini çözmeye yardımcı olan ve insan kaynaklarından askeriyeye kadar birçok farklı alanda kullanılan güvenilir araçlar var. Bunlardan biri de Minnesota çok yönlü kişilik envanteridir. […]
Çocukların en önemli değişikliklere adım attığı çağlardan birisi okul çağıdır. Okul çağı, çocukların sosyal, fiziksel ve duygusal gelişimlerinin hızlandığı ve önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu süreçte çocuklar, etkileşim kurduğu kişilere karşı çeşitli davranış problemleri geliştirebilir. Başta kolayca fark edilmeyen problemler, çocukların hem akademik başarılarını hem de sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Çocuklar, doğal olarak, […]
Cömertlik, sadece maddi yardımla sınırlı olmayıp zaman, emek ve ilgi gibi pek çok biçimde ifade edilebilir. Toplumsal hayatta önemli bir yere sahip olan bu davranış kalıbı, bireyin sadece çevresine değil, kendi psikolojik iyi oluşuna da katkı sağlamaktadır. Araştırmalar, cömertlik pratiklerinin kişilerin topluma ve sevdiklerine yarar sağlayabilmesinden dolayı kendilerini yeterli hissetmesi, kendinden ve yaptığından tatmin olmuşluk […]
Çoğu insan, kendisini yetenekli ve dayanıklı olarak nitelendirmeyi sever. Nitekim, güçlenmiş, zorluklara göğüs germiş ve yaşamının kontrolünü eline almış bir insan olmak, her bireyi mutlu eder. Ancak bazen, ne kadar güçlü olduğumuzu düşünürsek düşünelim, diğer insanların yardımına ihtiyacımız olduğunu gösteren olaylar ortaya çıkar. Bazı insanlar bu durumlarda kendini zihinsel ve duygusal olarak sıkışmış hissederken; bazı […]
Her insan, bazı zamanlarda kaygı ve stres duygularını arttıran, işte veya kişisel yaşantısında konsantrasyon güçlüğüne neden olan düşüncelerle meşgul olduğu bir dönem yaşar. Geçmiş ve gelecekle ilgili bu rahatsız eden düşünceler, o anda var olmayı ve şimdiki zamanda mutlu olmayı engeller. İşte, tam da bu noktada bilinçli farkındalık egzersizleri devreye girer! Mindfulness olarak da bilinen […]
İyi bir yaşam, her şeyden ve herkesten önce, kişisel olarak kendinize uygun bir yaşamdır. Peki, kendinizi iyi tanımadan, size ve ihtiyaçlarınıza uygun bir hayat inşa etmeniz mümkün müdür? Ne yazık ki, çoğu kişi için bu mümkün değildir. Onlar için yaşam uçsuz bucaksız bir okyanusta akıntıyla yolculuk etmek gibidir. Peki, bu yolculuk nasıl dizginlenir? Bahsi geçen […]
Her canlının içinde benliğinin odak noktası yatar. Örneğin; bir fincan kahvenin özü çekirdektir, etin özü proteindir. İnsanın özü ise kendisidir. Herşey özüyle birlikte güzeldir. İnsan da bu kurala dahildir. Çünkü kendi gibi olamayan herkes, er ya da geç toplum tarafından arzulanan ve kabul edilen normlara sürüklenir. Bütün bireylerin herkesleştiği ve kimsenin kendisi gibi olamadığı bir […]
Bazı rahatsızlıklar, yaş fark etmeksizin, bütün insanlarda her an meydana gelebilir. Mide bulantısı da bebeklerden yetişkinlere kadar herkeste zaman zaman ortaya çıkan problemlerden biridir. Kişinin günlük yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bu durum, çoğunlukla soğuk algınlığı, reflü ve gastrit gibi hastalıkların belirtisi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu sağlık problemlerinin bir an önce çözülmesi gerekir. Zira bulantının […]
