Serotonin (Mutluluk Hormonu) Nedir? Ne İşe Yarar?

Serotonin (Mutluluk Hormonu) Nedir?

Serotonin hormonu, beyindeki sinir hücreleri sayesinde bedenimizin farklı yerlerindeki sinirlere mesajlar taşıyan bir tür kimyasaldır. Vücut tarafından doğal olarak üretilen bir kimyasal olan serotonin, vücudumuza nasıl çalışması gerektiğini anlatır. Mutluluk hormonu olarak tanımlanan bu hormon, aynı zamanda 5-Hidroksitriptamin ismi ile de anılmaktadır.

Mutluluk hormonunun büyük bir bölümü bağırsaklarda bulunur. Öyle ki bu hormonun %90’a yakın bir kısmı gastrointestinal sistemi saran hücreler içerisinde yer alır. Geri kalan %10’luk bölüme ise beyin ev sahipliği yapar.

Beyinde yer alan hormon miktarı ruh halimizi de düzenler. Bu nedenle, serotonine mutluluk hormonu da denmektedir. Hormonun normal seviyelerde olması kendinizi daha dengeli, sakin ve mutlu hissetmenizi sağlar. Mutluluk hormonunun normal seviyede olması, ayrıca kendinizi daha odaklanmış hissetmenize yardımcı olur. Çok düşük ya da çok yüksek seviyede serotonin miktarı sağlık açısından zararlıdır. Bu yüzden dengeyi korumakta fayda vardır.

Serotonin Faydaları Nelerdir?

Serotoninin birçok faydası bulunmaktadır. Serotonin faydaları denince akıllara en başta öğrenmeye, hafızaya ve mutluluğa olan olumlu etkileri gelir. Bu hormonun normal seviyede olması ayrıca vücut ısısının dengelenmesini ve cinsel aktivitenin olması gereken seviyede olmasını sağlar. Açlık hissinin dengelenmesi için de mutluluk hormonunun gerekli miktarda olması gerekmektedir. Ayrıca ruh halimiz, uyku düzenimiz, sindirim sistemimiz, kemik sağlığımız ve kanımızın pıhtılaşması konusunda da önemli bir yere sahiptir. Yaraların iyileşmesi için de oldukça önemlidir.

Mutluluk hormonu faydaları yalnızca bunlarla sınırlı değildir. Melatonin hormonunun salgılanması için de serotonin gereklidir. Böylece kaliteli ve sağlıklı bir uyku kalitesine sahip olmak mümkün hale gelir. Kandaki trombositler de vücuttaki yaraların iyileşmesi için serotonin salgılamaktadır. En küçük kan damarlarının daralmasına neden olarak kan akışını yavaşlatması da diğer önemli bir faydasıdır. Böylece pıhtı oluşumu sağlanır. Pıhtı oluşumu ile vücuttaki yaralar kolay bir şekilde iyileşir.

Serotonin Ne İşe Yarar?

Mutluluk hormonu, vücutta birçok önemli fonksiyonun yerine getirilmesinden sorumludur. Vücudun psikolojik ve fizyolojik olarak düzgün bir şekilde çalışması için olmazsa olmazdır. Sindirim ve iyileşme gibi önemli fizyolojik işlevler bu sayede sağlanır. İyi bir uyku almak için de son derece gereklidir. Ruh halinin düzene girmesi de sadece normal miktarda serotonin salgılanması ile mümkündür.

Bunların haricinde, serotonin aşağıdaki işlevlerin yerine getirilmesine katkı sağlar:

Ruh Hali: Duygudurum düzeyinin olması gereken seviyede kalması için vücutta gerekli miktarda serotonin üretilmesi gereklidir. Mutluluk ve kaygı gibi hislerin salgılanma oranı bu hormon ile doğrudan alakalıdır. İşte serotoninin mutluluk hormonu olarak da adlandırılmasının sebebi budur.

Gerekli miktarda serotonin düzeyine sahip kişiler işlerine daha iyi odaklanabilirler. Dengeli, sakin ve mutlu hissetmek için ise olmazsa olmaz bir hormondur. Psikolojik ataklar ise bu durumda genellikle görülmez.

Bu hormonun eksikliğinde ise birçok problem görülebilir. Bunların başında depresyon, anksiyete ve birçok farklı duygudurum bozukluğu gelir. Bu tür psikolojik problemlerin tedavisi için öncelikle beyindeki serotonin miktarı artırılmalıdır. SSRI grubundan olan ilaçlar bu hormonun artırılması için çalışırlar. Böylece depresyon, anksiyete ve bu tür duygudurum bozuklukları tedavi edilebilir. Beyindeki mutluluk seviyesini artırmak için tedavide mutlaka serotonin içeren ilaçlar yer almalıdır.

Sindirim ve Bağırsak Hareketleri: Bağırsaklarımız, serotoninin üretilmesi için temel yerdir. Bu hormon bağırsakların çalışması için ana faktördür. Ayrıca bağırsaklarımızın korunması için de yeterli seviyede olması gereklidir. Bağırsaklarda fazla üretilmesi ise daha az yemek yeme isteğine neden olabilir.

Kemik Metabolizması ve Sağlığı: Mutluluk hormonunun gerekli miktarda olması kemik sağlığı bakımından oldukça önemlidir. Gereğinden fazla üretildiğinde kemiklerde zayıflamaya neden olabilir. Bu durumda ise kemiklerde kırılma ve osteoporoz görülebilir.

Uyku Kalitesi: Sağlıklı bir uyku kalitesi için mutluluk hormonu olmazsa olmazdır. Uyku süresi ve uyku verimi bu hormon ile doğrudan ilgilidir. Serotoninin REM uykusuna geçişte kritik bir önemi vardır. Melatonin üretimi için de önemli bir yere sahiptir. Bunun için de bu hormonun normal seviyede tutulması önemlidir.

Mide Bulantısı: Fazla serotonin üretimi mide bulantısına neden olabilmektedir.

Kan Pıhtılaşması ve Yara İyileşmesi: Trombositlerde de mutluluk hormonu depolanmaktadır. Trombositler tarafından salınan bu hormon, vücutta meydana gelen yaraların iyileşmesini sağlar. Böylece kan damarları daralır ve pıhtılaşma sağlanır. Kan akışının yavaşlaması ile vücut kendindeki hasarları onarabilir hale gelir.

Cinsel Sağlık: Serotonin, cinsel istek ve cinsel hayat konusunda direkt etkili olabilir.

Düşük Serotonin Düzeyleri

Serotoninin olması gerekenden daha az salgılanması birçok sağlık sorununun meydana gelmesine yol açabilir. Bunun tespit edilmesi için öncelikle kandaki hormon düzeyi ölçülmelidir. Ancak bunun için her zaman laboratuvar testleri yeterli gelmeyebilir. Tanı için hastada var olan bütün belirtiler titizlik ile incelenmelidir. Tanı için aşağıdaki belirtilerin varlığı incelenmelidir:

• Endişe, depresyon ve anksiyete problemleri
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
• Panik atak
• Uyku sorunları
• Demans ve hafıza sorunları
• İntihar eğilimi
• Azalan cinsel istek
• Kronik ağrı
• Sindirim sorunları
• Metabolizma sorunları
• Hareket problemleri
• Yaraların geç iyileşmesi
• Migren

Düşük Serotonin Nedenleri Nelerdir?

Düşük serotonine tam olarak neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Ancak birçok farklı faktörün bu probleme yol açtığı tahmin edilmektedir. Aşağıdaki faktörler düşük serotonin nedenleri olarak sıralanabilir:

• Kronik stres
• Beslenme problemleri
• Sindirim sorunları
• Yetersiz miktarda güneş ışığı almak
• Genetik etkenler
• Hormon değişiklikleri
• Bazı ilaçlar
• Yaşa bağlı sağlıkta ve beyinde meydana gelen değişimler
• Fiziksel aktivite azlığı
• Bu hormonun sindirilmesi ile ilgili sorunlar
• Reseptörlerin etkisinin azalması

Düşük mutluluk hormonunun tedavi edilmesi için öncelikle bir doktora danışmak gereklidir. Doktor, kişinin sahip olduğu belirtileri inceleyerek bu hormonun düşüklüğüne neyin sebep olduğu konusunda bir tahmin yürütecektir. Eğer hormonun olması gerekenden daha az seviyede olduğu tespit edilirse bu durumda tedaviye başlanabilir. Tedavide ana amaç, bu hormonun düzeyini artırmaktır. Bu bakımdan düzenli egzersiz tedavide önemli bir yere sahiptir. Diyet ve meditasyon yardımı ile de bu hormonun artırılması sağlanabilir.

Serotonin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Mutluluk hormonunun yetersiz düzeyde olması pek çok probleme yol açabilir. Peki, bunu nasıl anlayabiliriz? Serotonin eksikliği belirtileri birçok farklı şekilde kendini gösterebilmektedir. Mutluluk hormonu az bulunan kişilerde bazı yan etkiler meydana gelir.

Bu belirtiler ve yan etkiler genellikle aşağıdaki gibidir:

Karbonhidrat İçeren Yiyecekler Tüketme İsteği: Çikolata, hamburger, şekerleme ve hamur işi gibi gıdaları tüketme isteği serotonin eksikliği belirtilerinden biridir. Hormonun salgılanma miktarı ile bu besinleri tüketme isteği doğrudan bağlantılıdır. İlgili besinleri tüketen kişi geçici olarak kendini mutlu hisseder. Ancak bu süre geçtikten sonra kişi kendini yeniden eski ruh hali içinde bulur. Dolayısıyla bu tür gıdalar belli bir miktardan fazla tüketilmemelidir. Bunlar yerine serotonin takviyesi alınabilir.

Libido Eksikliği: Cinsel istek seviyesi, bu hormon ile doğrudan bağlantılıdır. Az miktarda mutluluk hormonu salgılayan kişilerde cinsel istek azabilir. Bu durum kişinin duygusal ilişkide bulunma şansını da düşürmektedir.

Uykusuzluk: Melatonin üretimi ile serotonin hormonu doğrudan bağlantılı haldedir. Bu hormonun gerekenden az miktarda salgılanması kişide uyku sorunları görülmesine yol açar.

Halsizlik ve Yorgunluk: Vücuttaki enerji üretimi de bu hormon ile doğrudan bağlantılıdır. Hormonun az seviyede salgılanması durumunda kişiler kendilerini halsiz ve yorgun hissederler. Kendini kronik olarak yorgun hisseden kişilerde serotoninin az miktarda salgılandığı görülmüştür. Bu eksikliğin giderilmesi durumunda kişiler kendilerini yeniden zinde hissedebilirler.

Zihinsel Fonksiyonlarda Azalma:  Zihnimizin sağlıklı çalışması için bu hormonun gereken seviyede salgılanması önemlidir. Az miktarda salgılanan mutluluk hormonu, kişinin zihinsel faaliyetlerinde gerilemeye yol açar. Hafıza da bu durumdan olumsuz şekilde etkilenmektedir. Hormonun gereken seviyeye çekilmesi durumunda kişinin zihinsel yetenekleri de gelişme gösterir.

Sindirim Sorunları: Beynimiz ve sinir sistemi arasında serotoninin önemli bir yeri vardır. Bu hormonun üretildiği yer %95 oranında bağırsaklardır. Bağırsaklarda üretilen hormonun beyine ulaşması mümkün değildir. Bu sebeple bu hormonun beyinde gereken miktarda üretilmesi önemlidir. Hormon seviyesinin azalması durumunda sindirim sistemi direkt olarak bu durumdan etkilenir.

Anksiyete: Kendini sürekli olarak gergin ve stresli hisseden kişilerde bu hormonun azlığından şüphelenilebilir.

Serotonin eksikliği sonucunda aşağıdaki belirtiler de görülebilmektedir:

• Unutkanlık
• Baş ağrısı
• Düşük öz güven
• Saldırgan ve sinirli olma
• İştahta azalma veya artış

Yüksek Serotonin Düzeyleri

Serotoninin vücudumuzda gerekli miktarda bulunması oldukça büyük bir öneme sahiptir. Ancak bunun gereğinden fazla olması durumunda farklı sağlık sorunları oluşabilir. Bu durumda baş ağrısı, mide bulantısı, kusma ve kalp atışında hızlanma gibi etkiler görülebilir. Bu hormonun yüksek seviyede bulunması kişide ayrıca agresif davranışlara, düşünce bozukluklarına ve halüsinasyonlara neden olabilir. Eğer hormon seviyenizden şüphe ediyorsanız, uzman bir doktor ile görüşmenizde fayda vardır.

Serotonin Fazlalığı Nedenleri Nelerdir?

Vücudumuz bazen hormon üretimini gereken seviyede tutamayabilir. Bu durumda fiziksel sağlığımız olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Vücudun, gerekenden fazla serotonin üretmesi durumunda bu durum görülmektedir.

Serotonin Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?

Bu hormonun vücutta gereğinden fazla birikmesi durumunda bazı yan etkiler meydana gelebilmektedir. Belirtilerin şiddeti hafif olabileceği gibi orta şiddetli de olabilmektedir. Kimi kişilerde ise bazı belirtiler oldukça şiddetli bir hal alabilir. Belirtilerin vücudun hangi bölgesini etkileyeceği ise belirsizdir. Serotonin fazlalığı belirtileri genellikle aşağıdaki gibidir:

• Sinirli ruh hali, mide bulantısı, kusma, ishal ve titreme hafif dereceli semptomlardır.
• Ajitasyon, kas seğirmeleri, kramplar, kas sertliği, terleme, büyümüş göz bebekleri ve anormal göz hareketleri ise orta dereceli semptomlardır.
• Bilinç bulanıklığı, kalp atış hızının anormal derecede yükselmesi, yüksek ateş, yüksek tansiyon, nöbet geçirme, bayılma ve koma ise acil önlem alınmasını gerektiren ciddi semptomlardır.

Serotonin Sendromu Nedir?

Serotonin sendromu, vücudun gerekenden fazla serotonin üretmesi ve üretilen hormonun vücutta birikmesi durumudur. Bu duruma, genellikle gereğinden fazla serotonin ilacı ve takviyesi alınması neden olur. Bahsi geçen bu sendrom, hızlı bir şekilde önlem alınmasını gerektiren oldukça ciddi bir sağlık sorunudur.

Ayrıca şu durumlar serotonin sendromuna yol açabilmektedir:

• Farklı ilaçları bir arada almak
• Serotonin içeren ilaçlar ile mutluluk hormonu takviyelerini bir arada kullanmak
• Mutluluk hormonu seviyesini etkileyebilecek özellikleri olan bir ilaç kullanmaya başlamak
• Serotonin ilacını uzun süre kullanmak
• Yasal olmayan uyuşturucuları kullanmak

Serotonin Seviyesi Nasıl Artar?

Bazı yiyecekleri tüketmek bu hormonun vücutta daha fazla salgılanmasına yardımcı olabilir. Bunun nedeni, bu hormonun yapımında kullanılan aminoasitin ilgili yiyeceklerde bulunmasıdır. Ancak sadece bazı gıdaları tüketerek bu hormonu artırmak mümkün değildir.

Aşağıdaki besinler triptofan aminoasitinin üretilmesine katkıda bulunmaktadır:

• Somon
• Yumurta
• Peynir
• Hindi
• Tofu (Soya peyniri)
• Ananas
• Fındık
• Yulaf.

Serotonin Eksikliğine Ne İyi Gelir?

En iyi serotonin ilacı, vücudumuza iyi bakmak ve sağlıklı beslenmektir. Dolayısıyla farklı ilaçlar aramak yerine öncelikle vücudumuza iyi bakmalı ve sağlıklı beslenmeliyiz. Düzenli egzersiz yapmak ve bu hormonun salgılanmasına yardımcı gıdaları tüketmek oldukça faydalıdır.

Tempolu yürüyüş ve koşu gibi aktiviteler de kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır. Ayrıca SSRI türü ilaçları kullanmak da bu hormonun artırılmasına yardımcı olabilir. Ancak hiçbir ilaç, uzman bir hekim onayı olmadan kullanılmamalıdır. Bunu unutmamakta fayda vardır.

Serotonin Artırma Yöntemleri Nelerdir?

Bu hormon, beyinde yalnızca %10 oranında üretilmektedir. Hormonun geri kalan kısmı bağırsaklarda üretilmektedir. Bağırsaklarda üretilen hormonun beyine geçmesi mümkün değildir. Buna ilgili hormonun kan-beyin bariyerini geçememesi sebep olmaktadır. Eğer söz konusu hormonun eksikliği beyinde gerçekleşiyorsa, bu durumda psikolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlardan fayda beklemek anlamsız olacaktır.

Serotonin hormonunu artırmak için temel olarak bir çeşit aminoasit olan triptofanın vücuda alınması gereklidir. Vücutta üretilmeyen bu aminoasit, gıdalar yoluyla vücuda alınabilmektedir. Et, süt ürünleri, yumurta ve kuru yemiş gibi gıdalar ilgili aminoasitin vücuda alınmasına katkı sağlar.

Serotonin (Mutluluk Hormonu) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Endorfin nedir?

Endorfin hormonu beyinde üretilen hormonlardan bir tanesidir. Temel görevi, vücutta ağrıyan dokuların iyileştirilmesi ve bu bölgelerdeki ağrının azaltılmasıdır. Ağrının azalması ile vücut daha az rahatsızlık yaşar. Buna, söz konusu hormonun sinirleri uyuşturması neden olur. Endorfin, morfinden yaklaşık 30 kat daha fazla ağrı kesici etkisi olan bir hormondur.

Beyindeki serotonin artarsa ne olur?

Söz konusu hormonun beyinde artması kişinin kaygı ve mutluluk düzeyini etkiler. İlgili hormonun düşük seviyede bulunması istenen bir durum değildir. Düşük seviyedeki mutluluk hormonu, depresyon ile ilişkilidir. Hormonun gerekenden fazla olması ise serotonin sendromu denen sağlık sorununa neden olmaktadır.

Serotonin hormonunun seviyesi nasıl yükselir?

Bir çeşit aminoasit olan triptofanın vücuda dışarıdan alınması ile bu hormonun seviyesini artırmak mümkündür. Somon, yumurta, peynir, ananas, soya peyniri, fındık, hindi ve yulaf gibi gıdalar vücutta bu aminoasidin artırılmasına katkıda bulunmaktadır.

Serotonin ilacı ne işe yarar?

SSRI grubundan ilaçlar, depresyon ve anksiyete gibi duygudurum bozukluklarının giderilmesi amacı ile kullanılmaktadır. Bu ilaçların düzenli bir şekilde kullanılması durumunda beyindeki mutluluk seviyesi artırılabilmektedir. Ancak ilgili ilaçların kullanımının bir hekim kontrolünde gerçekleşmesi oldukça önemlidir.

Serotonin eksikliği kimlerde görülür?

Kronik stres, beslenme ve sindirim sorunu olan kişilerde bu durum görülebilmektedir. Az miktarda güneş ışığı almanın ve hormon değişikliklerine maruz kalmanın da bu probleme neden olduğu bilinmektedir.

Serotonin fazlalığı kimlerde görülür?

Farklı ilaçları bir arada kullanan kişilerde bu durum görülebilmektedir. Yasal olmayan uyuşturucuları kullanmanın da mutluluk hormonu fazlalığına yol açtığı bilinmektedir.