Tüm bireyler kendilerini diğer bireylerden ayıran bazı duygulara sahiptir. Diğer taraftan bireylerin farklı şekillerde deneyimlediği ortak duygular da vardır. Kıskançlık da bu ortak duygulardan biridir.
Örneğin, partneriniz eski sevgilisinden bahsettiğinde veya partnerinizin önceki ilişkisine ait fotoğraflarına denk geldiğinizde rahatsız edici olabilecek duygular hissetmeniz oldukça doğaldır. Kıskançlık duygusu da bunlardan bir tanesidir.
Kıskançlık duygusu, çok fazla kültürel kodlaması olan, ilişkilerde sıkça rastlanılan, toplumda genellikle çok sevmek ile ilişkilendirilen fakat daha çok kişinin benlik değeri ile bağlantısı olan bir duygudur.
Bununla birlikte bazı kişilerde kıskançlık duygusu normal boyutu aşar ve hatta takıntı haline gelebilir. Bu takıntılı kıskançlık durumu hem bu duyguyu hisseden kişinin hem de ilişkideki partnerinin yıpranmasına, yaşam kalitelerinin olumsuz etkilenmesine sebep olabilir.
Birçok kişi ilişkinin belirli dönemlerinde bu duruma maruz kalmıştır. Yine de maruz kalan birçok kişi, bunu sevgi göstergesi olarak kabul edip ilişkisine devam etmiştir. Aslında romantize edilen kıskançlığın bu boyutunun o kadar sağlıklı bir noktada olduğunu söyleyemeyiz. Partnere hissedilen bu kıskançlık duygusu, partnerinin geçmişini de kıskanmayı kapsıyorsa, karşı tarafın geçmiş ilişkilerini araştırma, öğrenme isteği uyandırıyorsa bu duruma psikoloji literatürüne de geçmiş olan ‘‘retroaktif kıskançlık’’ adını veriyoruz.
Bu içeriğimizde retroaktif kıskançlığın ne olduğunu, altında yatan nedenleri ve hangi belirtilerle ortaya çıktığını anlatacağız.
Bununla birlikte uzman psikolog yardımı ile bu duyguların üstesinden gelmek için nasıl hareket etmeniz gerektiğini ve nelere dikkat etmeniz gerektiğini açıklayacağız. Hazırsanız, başlayalım!
Retroaktif Kıskançlık Nedir?
Retroaktif kıskançlık ya da diğer adıyla geriye dönük kıskançlık, bir partnerin geçmiş ilişkileriyle ilgili takıntılı ve müdahaleci düşüncelerle karakterize bir duygu durumudur.
Kişi genellikle partnerinin geçmiş yaşantısındaki romantik veya cinsel deneyimleri hakkında sürekli daha fazla bilgi sahibi olmaya çalışır, bu öğrendikleri ile ilgili daima düşünceler üretir ve bu düşüncelerden kurtulamaz. Partnerinin yaşadığı tüm deneyimler geçmişte kalmış olsa bile bunları öğrenmek ve araştırmak yoğun kıskançlık, yer yer güvensizlik duygusuna ve endişe içeren duygulara yol açabilir.
Partnerinin geçmişini kıskanmak o kadar yoğun hissedilir ki, bu durum kişinin günlük yaşamını ve sağlıklı şekilde ilerleyen ilişkisini olumsuz etkileyebilir.
Partnerinin geçmişinde yaşanmış olan ilişkilerine yönelik kıskançlık hisseden kişiler, çoğu zaman hissettiklerinin ve düşündüklerinin mantıksız olduğunun farkındadır. Kişi bunu farkına vardığı andan itibaren hayal kırıklığı yaşar. Bu yoğun kıskançlık duygusu, depresyon ve anksiyete gibi diğer psikiyatrik rahatsızlıklara da zemin hazırlayabilir.
Retroaktif Kıskançlık Neden Olur?
Uzman psikologlar ve nörobilimcilere göre retroaktif kıskançlığın nedenleri psikolojik, sosyolojik, genetik ve kültürel faktörlerin bir kombinasyonu olarak ortaya çıkmaktadır.
Retroaktif kıskançlık nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Kültürel ve Çevresel Faktörler: Yetişkinlik çağında sahip olduğunuz düşüncelerin temeli çocukluk çağında atılır. Zihninizin yeni yeni gelişmeye başladığı çocukluk döneminde; örneğin istismara maruz kalmak, şiddetin normal sayıldığı bir ailede büyümek veya yoğun kıskançlık duygusuna fazlasıyla şahit olmak retroaktif kıskançlığa eğilimi artırabilir.
Psikolojik Faktörler: Benlik saygısı düşük olan ve bütün ilişkilerinde güven sorunlarıyla mücadele içinde olan bireyler, partnerlerinin geçmişi hakkında daha da takıntılı olabilir. Kişilik bozukluğu veya anksiyete gibi psikiyatrik geçmişi olan kişiler de aynı şekilde bu problemi yaşamaya daha yatkındır.
Nörolojik Faktörler: Beyin tümörü gibi beynin olağan işleyişini değiştiren hastalıkların kişinin karakterinde değişiklik yarattığı kanıtlanmıştır. Bu hastalığa sahip bireylerin retroaktif kıskançlığı yaşama olasılığı diğer insanlara göre çok daha fazladır.
Retroaktif Kıskançlık Belirtileri Nelerdir?
Geriye dönük kıskançlık belirtileri, toplumda yaygın olarak görülen OKB ile benzer özellikler taşır. Bununla birlikte, özellikle retroaktif kıskançlığa özgü bazı semptomlar da vardır.
Kıskançlık: Retroaktif kıskançlığın en belirgin duygusu kıskançlıktır. Partnerin geçmiş deneyimleri hakkında üretilen düşünceler farklı faktörler tarafından tetiklenebilir. Kıskançlık için yeterli kanıt yoksa veya herhangi bir sadakatsizlik durumu yaşanmasa bile devam edebilir.
Anksiyete: Tipik anksiyete belirtileri bu hastalıkta da ortaya çıkabilir. Terleme, mide ağrısı, baş ağrısı gibi fiziksel semptomlar görülebilir. Kalıcı takıntılar ve mantıksız düşünceler kişiyi aşırı derecede efor sarf etmeye iter. Bu efor aşırı düşünmekle başlayarak, geçmişi kurcalamak, araştırma yapmak, sürekli kişinin geçmişi hakkında konuşmak istemek olabilir. Kişi şüphelendiği bütün durumları kanıtlamak için daimi bir alarm durumundadır.
Utanç: Retroaktif kıskançlığa sahip kişi, takıntılı ve mantıksız düşüncelerinin farkında olabilir. Bu farkındalık, sahip olduğu düşüncelerden utanmasına ve kötü bir partner olduklarına inanmasına neden olabilir. Utanma duygusu bu kişinin aynı şekilde davranmasının önünde engel olamayabilir.
Öfke: Partnerinin eski ilişkisini kıskanan bireyler, geçmiş dönemde yaşanılan her şeye kızgın ve öfkeli olabilir. Bunu partnerine yoğun bir şekilde hissettirebilir. Suçlanan partner, bu kişinin neyle uğraştığını anlayamaz ve dolayısıyla da karşılaştığı öfkeyi anlamlandıramaz. Sonuç olarak, çiftler arasında mesafe ve duygusal uçurum oluşur.
Güvensizlik: Kişi kendini sürekli olarak tetikte hissedebilir. Bu duyguyla baş etmeye çalışan birey güvensizliğini partnerinin çözmesini ister. Daha fazla sevildiğini duymaya, özel hissetmeye, değerli hissetmeye ihtiyaç duyar. Fakat partner bu konuda çabalasa dahi kişi tatmin olmayabilir.
Kıyas: Kişi, partnerinin eski ilişkisindeki bireyle kendini kıyaslayabilir. Bunu genellikle ısrarlı takip ve şüpheler takip eder. Sürekli olarak kendini geçmişteki partnerle karşılaştırarak, partnerinin bugüne kadar hayatına girmiş en özel, en sevilen, en arzulanan kişi olma ve bunu sürekli duyma çabası içindedir. Bunu yaparak ilişkideki huzuru kaçırabilir ve karşı tarafı yıpratabilir.
Doğrulama ve Teyit Etme: Kişi, partnerinin geçmiş yaşantısıyla ilgili verdiği bilgileri doğrulamasını ve kanıtlamasını ister. Örneğin, sevgililer gününde neler yaptıklarını farklı zaman dilimlerinde tekrar tekrar sorabilir. Bu da ilişkideki güveni fazlasıyla zedeleyen bir durumdur.
Bilgi Arama: Birey partneriyle harika bir gün geçirse bile tek kaldığında geçmişteki partneri araştırmaya başlar. Sosyal medya profillerine girer veya sevgilisinin telefonundan kısa mesajlara bakar.
Retroaktif Kıskançlık Testi Var mıdır?
Geçmişe dönük kıskançlık, obsesif kompulsif bozukluğun alt tipidir. Dolayısıyla, bu problemi net olarak ortaya seren kesin bir retroaktif kıskançlık testi yoktur. Bununla birlikte, partnerinizin geçmiş dönem ilişkisiyle ilgili üzücü ve kendini tekrar eden düşüncelere sahipseniz bu problemden muzdarip olabilirsiniz.
Durumu kontrol altına almak için retroaktif kıskançlık belirtilerini analiz edebilir ve kendinizi kapsamlı bir değerlendirme altına alabilirsiniz . Objektif bir sonuca varabilmek için partnerinizden yardım isteyebilirsiniz.
Bu aşamada ‘’retroaktif kıskançlık nasıl anlaşılır?’’ sorusuna da yanıt arayabilirsiniz. Ancak kesin bir teşhis için uzman psikolog ile görüşmenizde fayda vardır.
Online testlere güvenmek yerine profesyonel yardım almak atacağınız en doğru adım olacaktır.
Retroaktif Kıskançlık Nasıl Geçer?
Birçok kişi kıskançlığın sağlıklı bir ilişkide olması gerektiğini düşünür. Bazı zamanlar dozunda olan kıskançlık bile zaman zaman bunaltıcı gelebilir. Ancak bu kendi başınıza veya partneriniz ile kurulan iletişimle kısa sürede halledebileceğiniz bir durumdur. Öte yandan, geçmişe dönük kıskançlık uzman psikolog ve partnerlerin iş birliği ile çözülebilen bir durumdur.
Başvuracağınız uzman psikolog kapsamlı bir değerlendirme yapabilir ve ihtiyaçlarınıza önem vererek uygun bir tedavi planı geliştirebilir.
Retroaktif kıskançlık tedavisi aşağıdaki seçeneklerin tümünün kombinasyonunu veya yalnızca birini kapsayabilir.
Maruz Kalma ve Tepki Önleme (ERP Terapisi)
Uzman psikologlar tarafından en çok tercih edilen bir terapi türüdür. Bu seanslar esnasında kişi takıntılarına ve bunları tetikleyen durumlara bilinçli olarak maruz bırakılır. Bunun temel amacı, bireye farklı tepkiler vermeyi öğretmektir.
ERP terapisi, sizi partnerinizin geçmiş ilişkileri hakkında düşüncelere veya hayali görüntülere maruz bırakmayı içerir. Siz sinirlenmeye veya agresif bir hal takınmaya başladığınızda terapist devreye girer.
Bu aşamada size tartışma başlatmamanız veya sağlıklı düşünce kalıpları oluşturabilmeniz için rehberlik edilir.
Zaman içerisinde semptomlarınızı daha fazla arttıran asılsız düşünceleri tolere etmeyi öğrenirsiniz.
İlaç Tedavisi
Retroaktif kıskançlığın çözüm seçeneklerinden bir diğeri de ilaç tedavisidir. Terapinin yetersiz kaldığı durumlarda ilaç ile destek sağlanabilir.
Altta Yatan Nedene Yönelik Tedavi
Psikoloğunuz değerlendirme sırasında geçmiş ilişki deneyimlerinizi dinleyecek ve notlar alacaktır.
Aile yaşantınız, eski partnerinizle yaşadıklarınız ve daha birçok şeyin duygu ve düşüncelerinize yansıması analiz edilecektir.
Eğer bu psikiyatrik rahatsızlığın altında farklı bir neden yatıyorsa öncelik o nedeni tedavi etmek olacaktır. Çünkü, asıl kaynağın kontrol altına alınmadığı durumlarda belirtiler kendini daha şiddetli bir şekilde belli edebilir.
Retroaktif Kıskançlık Tedavisi İçin Doğru Adres: HiDoctor
Sağlıklı bir psikolojik destek için atmanız gereken ilk adım, problemi kabul etmek ve tedavi olmaya karar vermektir.
Başlangıçta, iyileşme yolunda kararlı bir adım atma fikri kimi zaman kulağa endişeli gelebilir. Bu noktada terapiye başlamak için tereddüt hissetmenizi ve hazır olup olmadığınıza dair merakınızı anlıyoruz.
Çünkü büyük adımlar atmak için ayağa kalkan herkes tıpkı sizin hissettiğiniz gibi endişe ve merak duygusunu hisseder. Unutmayın ki, her büyük hedefe giden yol minik bir adımla başlar.
Siz her gün zor olanı yaparken ve yanlış düşüncelerinize savaş açarken sizi destekleyecek iyi bir rehbere ihtiyacınız olacaktır.
Retroaktif kıskançlıktan kurtulmak ve ilişkinize sağlıklı bir şekilde devam etmek için uzman psikologlarımıza güvenebilirsiniz.
Dönüşümünüze yardımcı olmaktan ve yol boyunca sizi desteklemekten heyecan duyuyoruz. Çünkü içinizdeki savaşta neler olduğunu ve onu durdurmak için neyin mümkün olduğunu biliyoruz.
Online terapi sayesinde geçmişin korkularıyla yıpratılmayan bir ilişkiye sahip olabilirsiniz. Unutmayın ki retroaktif kıskançlık psikolog yardımıyla çözülebilecek bir problemdir.
Siz de retroaktif kıskançlıktan kurtulanlar arasına katılabilir ve partnerinizle birlikte güvene dayalı bir ilişki inşa edebilirsiniz. Şimdi, kendiniz için önemli bir adım atıp ilişkinizi sağlıkla yürütmeye başlamanın tam vakti!
Her birey farklı bir karaktere sahiptir ve potansiyel davranış kalıpları bu karakter çevresinde gelişir. Bu nedenle insan kişiliğini anlamak, psikologlar için bile uğraş gerektiren oldukça karmaşık bir iştir. Neyse ki, zihnin gizemlerini çözmeye yardımcı olan ve insan kaynaklarından askeriyeye kadar birçok farklı alanda kullanılan güvenilir araçlar var. Bunlardan biri de Minnesota çok yönlü kişilik envanteridir. […]
Çocukların en önemli değişikliklere adım attığı çağlardan birisi okul çağıdır. Okul çağı, çocukların sosyal, fiziksel ve duygusal gelişimlerinin hızlandığı ve önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu süreçte çocuklar, etkileşim kurduğu kişilere karşı çeşitli davranış problemleri geliştirebilir. Başta kolayca fark edilmeyen problemler, çocukların hem akademik başarılarını hem de sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Çocuklar, doğal olarak, […]
Cömertlik, sadece maddi yardımla sınırlı olmayıp zaman, emek ve ilgi gibi pek çok biçimde ifade edilebilir. Toplumsal hayatta önemli bir yere sahip olan bu davranış kalıbı, bireyin sadece çevresine değil, kendi psikolojik iyi oluşuna da katkı sağlamaktadır. Araştırmalar, cömertlik pratiklerinin kişilerin topluma ve sevdiklerine yarar sağlayabilmesinden dolayı kendilerini yeterli hissetmesi, kendinden ve yaptığından tatmin olmuşluk […]
Dr. Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen Pozitif Psikoterapi, insanın içinde bulunduğu duruma farklı açılardan bakabilmeyi amaçlar. Bu sebeple, kişilerin sorunlarına/çatışmalarına çözüm ararken bireysel, toplumsal, biyolojik ve sosyolojik boyutlardan yaklaşır. Pozitif Psikoterapi ekolünün temelini Denge Modeli oluşturur. Denge Modeli, 4 temel alan üzerinde durmaktadır. Beden ve duyular İş ve Başarı İlişkiler Gelecek ve Fantezi Ruhsal açıdan sağlıklı […]
Çoğu insan, kendisini yetenekli ve dayanıklı olarak nitelendirmeyi sever. Nitekim, güçlenmiş, zorluklara göğüs germiş ve yaşamının kontrolünü eline almış bir insan olmak, her bireyi mutlu eder. Ancak bazen, ne kadar güçlü olduğumuzu düşünürsek düşünelim, diğer insanların yardımına ihtiyacımız olduğunu gösteren olaylar ortaya çıkar. Bazı insanlar bu durumlarda kendini zihinsel ve duygusal olarak sıkışmış hissederken; bazı […]
Her insan, bazı zamanlarda kaygı ve stres duygularını arttıran, işte veya kişisel yaşantısında konsantrasyon güçlüğüne neden olan düşüncelerle meşgul olduğu bir dönem yaşar. Geçmiş ve gelecekle ilgili bu rahatsız eden düşünceler, o anda var olmayı ve şimdiki zamanda mutlu olmayı engeller. İşte, tam da bu noktada bilinçli farkındalık egzersizleri devreye girer! Mindfulness olarak da bilinen […]
İyi bir yaşam, her şeyden ve herkesten önce, kişisel olarak kendinize uygun bir yaşamdır. Peki, kendinizi iyi tanımadan, size ve ihtiyaçlarınıza uygun bir hayat inşa etmeniz mümkün müdür? Ne yazık ki, çoğu kişi için bu mümkün değildir. Onlar için yaşam uçsuz bucaksız bir okyanusta akıntıyla yolculuk etmek gibidir. Peki, bu yolculuk nasıl dizginlenir? Bahsi geçen […]
Her canlının içinde benliğinin odak noktası yatar. Örneğin; bir fincan kahvenin özü çekirdektir, etin özü proteindir. İnsanın özü ise kendisidir. Herşey özüyle birlikte güzeldir. İnsan da bu kurala dahildir. Çünkü kendi gibi olamayan herkes, er ya da geç toplum tarafından arzulanan ve kabul edilen normlara sürüklenir. Bütün bireylerin herkesleştiği ve kimsenin kendisi gibi olamadığı bir […]
