Menopoz, belirli yaş aralığındaki kadınlar için doğal fizyolojik bir süreçtir. Herkes mutlaka yaşanan bu süreç hakkında az çok fikir sahibi olsa da, menopozun ne olduğunu ve sürecin nasıl seyrettiğini tam anlamıyla anlayabilmek herkes için kolay değildir. Zira yaşanan fizyolojik değişimlere, kişiyi günlük yaşantısında rahatsız edebilecek ruhsal semptomlar da eşlik eder.
Kadınlarda adet kanamasının ve yumurtalık fonksiyonunun kalıcı olarak durması durumuna menopoz adı verilir. Yaşlanmanın zorunlu bir aşaması olarak ortaya çıkan menopozda, yumurtalıklarda bulunan bütün ilkel foliküller tükenerek yumurtlamayı durdurur. Östrojen salgısının durması ile birlikte menstrüel sikluslar kalıcı olarak kesilir.
Menopoz Belirtileri Nelerdir?
Menopozun en bilindik belirtisi adet kesintisidir. Sürekli tekrar eden bir döngünün yavaş yavaş sona ermesi sıcaklık basmasından anksiyeteye kadar birbirinden farklı semptomları da beraberinde getirir.
Hemen hemen her kadında görülen menopoz belirtileri şu şekildedir:
Sıcak basması,
Gece terlemesi,
Düzensiz adet kanamaları,
Uyku bozuklukları,
Duygu durumu bozuklukları,
Libidoda azalma,
Kuru saçlar ve cilt sorunları,
Kilo almak.
Sıcak Basması
Sıcak basması, her dört kadından üçünde görülen bir belirtilir. Genellikle vücudun üst kısımlarında ve göğüste hissedilir. Isı birkaç saniye içerisinde boyun bölgesine ve yüze kadar yayılır. Etki süresi birkaç saniyeden birkaç dakika arasında değişir.
Sıcak basmasının yaşanma sıklığı ve yoğunluğu bir kadından diğerine büyük ölçüde değişir. Bazı kadınlarda sıcaklığa çarpıntı ve terleme eşlik ederken; bazı kadınlar sadece sıcaklığın verdiği bunalımdan şikayetçidir.
Gece Terlemesi
Gece terlemeleri kadınların menopoz sürecinde sıkça ortaya çıkar. Bütün vücudu etkileyen gece terlemeleri neredeyse her gece ortaya çıkarlar. O kadar güçlü bir terleme vardır ki kişi uykusundan aniden uyanabilir. Bununla birlikte, bazı kadınlarda gece terlemesi oldukça nadirdir ya da rahatsız etmeyecek kadar hafiftir.
Düzensiz Adet Kanamaları
Menopoz hormon değerlerinde dengesizliğe yol açar. Bu düzensizliğin yaygın bir tezahürü olarak da düzensiz adet kanamaları başlar.
Uyku Bozuklukları
Uyku problemleri menopozun en bilindik belirtileri arasındadır. Kişi uykuya dalmada zorluk yaşayabilir, gece boyunca sık sık uyanabilir ve bunu uykusuzluk takip edebilir. Bu uyku sorunları yorgunluk, motivasyon eksikliği ve öfke gibi farklı problemlere de yol açabilir.
Duygu Durumu Bozuklukları
Menopoz sürecinde fiziksel olarak etkilendiğiniz kadar duygusal olarak kendinizi etkilenmiş bulabilirsiniz. Unutmayın ki bu dönem, sadece fizyolojik bir değişimi değil, aynı zamanda büyük bir duygusal kırılganlık zamanını da beraberinde getirir. Ağlama ihtiyacı, ani ruh hâli değişiklikleri, kaygı, öfke patlamaları, halsizlik ve enerji eksikliği bu dönemde en sık ortaya çıkan duygu durumu bozukluklardandır.
Libidoda Azalma
Menopoz sürecinde hormonlar normalden farklı çalışır. Cinsel istek de, seks hormonlarına bağlı olan karmaşık bir olgudur. Östrojen, androjen, testosteron ve diğer birçok hormon bu karmaşıklıkta söz sahibidir. Menopoza giren kadınlarda, libido ve cinsel uyarılmadan sorumlu hormonların işlevselliği yıllar içinde azalmaya başlar. Bu da sıklıkla cinsel isteksizlik ile sonuçlanır.
Kuru Saçlar ve Cilt sorunları
Kadınlar menopoza girdiğinde ciltlerinde bir takım değişiklikler meydana gelebilir. Menopoz yaşayan kadınların cildi kurumaya meyillidir ve kırışıklıklar çok daha belirgindir. Buna ek olarak, saçlar her zamankinden daha kuru ve kırılgan hâle gelir. Östrojendeki düşüş, cilt tonunda önemli rol oynayan kolajen ve elastin üretiminde düşüşe yol açar.
Hormonların dengesiz seyretmesi tiroid bezinin aktivitesinde de yavaşlamaya neden olabilir. Özellikle hipotiroidizm gibi hastalıklar cildin ve saçın görünümünü önemli ölçüde değiştirebilir.
Mukoza Zarında Kuruluk
Yumurtalıklardaki östrojen salınımının durdurulması hem vajinada hem de mesanede mukus üretimini azaltır. Bu azalma, mukoza zarının kurumasına ve zamanla incelmesine yol açar.
Bu kuruluk kaşıntı, vajinada yanma hissi ve cinsel ilişki esnasında ağrı olarak kendini gösterebilir. Mukoza zarındaki kuruluğun belirgin olarak herhangi bir sağlık riski yoktur. Ancak sebep olduğu rahatsız edici hissi durdurmak için çeşitli öneriler vardır. Bu konuda yoğun rahatsızlık yaşayan kadınların jinekolog ile görüşerek kişisel öneriler alabilir ve sorunlardan tedavi ile kurtulabilirler.
Kilo Almak
Menopoz döneminde yağ dağılımında değişiklikler yaşanır. Bu fenomene kilo alımı eşlik edebilir. Yağ özellikle uyluk ve kalçalarda daha fazla birikebilir.
Bu semptomların çoğu menstrüasyon tamamen durmadan önce ortaya çıkar. Ancak belirtilerin sistematik olmadığı ve bütün kadınları aynı oranda etkilemediği unutulmamalıdır.
Menopoz Neden Olur?
Her kadın 750.000 ila 2.000.000 arasında olduğu tahmin edilen oosit sayısı ile doğar. Bu oositlerin birçoğu ergenlik döneminde dejenere olur ve bunların sadece 400 ila 600 tanesi üreme döneminde başarıyla yumurtlamaya ulaşır. Menopozun ana oluşma sebebi, oosit stokunun tükenmesi ve diğer hormonların salgılanmasının kesilmesidir.
Ancak, menopozun oluşması yalnızca bunlara bağlı değildir. Aşağıdaki faktörler de menopoza neden olabilir:
Kültürel etkiler,
Psikolojik faktörler,
Diğer etkenler.
Kültürel Etkiler
Yaşanan belirtilerin çoğu menopozun meydana geldiği koşullara bağlıdır. Örneğin, Kuzey Amerika’da yaşayan kadınların dönemiyle Asya’da yaşayan kadınların menopoz dönemi birbirinden farklıdır.
Bunun temel sebebi, kadınların toplum içerisindeki konumunun farklılık göstermesidir. Bazı kültürlerde yaşlanmaya bir kusur olarak bakılmazken; bazı kültürlerde yaşlanmayla birlikte kadınlar değersizleştirilebilir. Bu durum, kadının fiziksel ve duygusal değişiklikleri daha ağır ve daha yoğun yaşamasına neden olarak adet döngüsünde bozulmalara yol açabilir.
Psikolojik Faktörler
Menopoz, genellikle yaşamda var olmaya devam eden diğer değişikliklerle paralel olarak ortaya çıkar. Erken emeklilik, boşanma veya çocuklardan birinin kaybedilmesi gibi durumları buna örnek gösterebiliriz. Zihinsel yıpranmaların üst üste gelmesi stres hormonunun gereğinden fazla salınımına neden olur. Bu değişiklikler fizyolojik değişim üzerinde etkili olabilir.
Diğer Etkenler
Menopozun ortaya çıktığı yaş kısmen de olsa kalıtsaldır. Ancak bu her zaman böyle devam edeceği anlamına gelmez. Egzersiz eksikliği, kötü yaşam tarzı ve yetersiz beslenme menopozun yaşanma dönemi üzerinde etkilidir.
Buna ek olarak, altta yatan farklı bir sağlık sorunu var ise de menopoz tetiklenebilir. Örneğin, polikistik over sendromu ya da yoğun bir radyoterapi süreci bu fizyolojik değişimi zorunlu kılabilir.
Menopoza Girince Neler Olur?
Menopoz, bir kadının doğurganlık döneminin tamamen sona erdiği bir süreçtir. Genellikle 45 ila 55 yaş arası kadınlarda görülür. Bu yaş aralığı, yumurtalık foliküler aktivitesinin kesin olarak durmasına karşılık gelir ve kadının adet döngüsünden kesilmesine neden olur.
Menopoz, uzun süren bir süreçtir. Hiçbir kadın bir gecede menopoza girmez. Kadınlar ortalama 3 buçuk ila 4 yıl arasında değişebilen bir ara perimenopoz döneminden geçerler. Bu dönem menopoz kadar keskin değildir. Sınırları bulanık ve olabildiğince değişkendir. Menopoz yaklaştıkça döngüler birkaç aya kadar uzayabilir ve bu uzama bir sonraki döngüde bambaşka bir şekle bürünebilir.
Menopoz dönemindeyken bel ve çevresinde yağlanma olabilir ve kişinin benlik algısı bozulabilir. Hem ruhsal hem de fiziksel olarak değişimlere maruz kalan bazı kadınlarda istenmeyen davranış şekilleri gelişebilir.
Örneğin, normal şartlarda hiç sinirlenmeyeceğiniz bir sözü menopoz döneminde duyduğunuzda aniden gerilebilirsiniz. Kontrol altına alınamayan ve sık sık tekrar eden sinirlilik hâli öfke patlaması ve saldırganlık ile sonuçlanabilir.
Erken Menopoz Nedir?
Erken menopoz, zamanından çok daha önce ortaya çıkan ve erken yumurtalık yetmezliği ile karakterize edilen bir dönemdir. Kemoterapi, hormon tedavisi, radyoterapi ve otoimmün hastalıklar erken menopozu tetikleyebilir. Bazı hekimler erken menopozun kalıtsal olabileceğini düşünmektedir. Başka bir deyişle; zamanından önce adetten kesilen bir kadının, ideal zamandan çok daha erken menopoza girecek bir kızı olabilir. Ancak bu bütün kadınları etkileyen sistematik bir olgu değildir.
Erken menopoz belirtileri çok çeşitlidir ve her kadında aynı şekilde ortaya çıkmayabilir. En sık görülen belirtiler şu şekildedir:
Döngü bozukluklarından önce ortaya çıkan bir yıl boyunca adet görememe durumu,
Uykusuzluk,
Sıcak basması,
Vajinal kuruluk,
Azalmış libido.
Erkenden menopoza giren kadınlar için hormonal tedavi uygulanabilir. Bu daha çok östrojen eksikliğinin neden olacağı sağlık sorunlarının önlenmesi için tercih edilir.
Geç Menopoz Nedir?
Menopoz, kadınlarda adetin durması ile ortaya çıkan bir dönemdir. Dönemin 55 ve üstü yaşlarda gerçekleşmesi geç menopoz olarak adlandırılır. Geç menopoz durumunda, ideal dönemde yaşanan belirtiler uzamaya başlar. Adet dönemleri kanamaları düzensizdir.
Menopozda Cinsel Yaşam Nasıl Olur?
Menopozla yakından ilişkili duygusal ve fiziksel değişiklikler, libido azalmasına ve hatta ikili ilişkilerin tamamen kesilmesine neden olabilir. Ancak, vücudunuzun geçirdiği evrimi anlayarak cinsel yaşamınızı iyileştirmek adına önemli bir adım atabilirsiniz.
Açık İletişim Kurun
Partnerinizle durumunuz ve ilişkiniz hakkında konuşmaktan çekinmeyin. Kişinin partneriyle kurduğu ilişkinin kalitesi, hassasiyeti ve arzusu menopoz sonrası cinsellik için temel faktörlerdir. Önceliğiniz, bu temelleri esas alarak kurulmuş açık ve şeffaf iletişim olmalıdır. Endişelerinizi ve ihtiyaçlarınızı paylaşabilir ve partnerinizin beklentileri konusunda çözümler bulmaya yardımcı olabilirsiniz.
Egzersiz Seçeneklerini Değerlendirin
Öğreneceğiniz egzersiz türleriyle birlikte pelvik taban kaslarınızı güçlendirebilirsiniz. Örneğin kegel egzersizleri ile orgazm da dahil olmak üzere cinsel yaşamın çeşitli yönlerini iyileştirebilirsiniz.
Yoga Yapın
Yoga, zihin ve bedenin ortak bir yaklaşımıdır. Bu yaklaşımla birlikte nefes alma teknikleri öğrenebilir, duruşlar ve gevşeme yöntemleri konusunda fikir sahibi olabilirsiniz. Yapacağınız düzenli çalışmalar ile cinsel yaşantınızı olağan seyrine konuşturabilirsiniz.
Cinsel Terapi Alın
Cinsel terapi, arzuyu etkileyen sorunları ele almanız için etkili çözümler sunabilir. Davranış egzersizleri, terapötik tartışmalar ve hatta farmakolojik müdahalelerle kombine edilmiş terapi, cinselliğiniz üzerinde önemli gelişmeler yaşamanıza katkıda bulunabilir.
Menopoz Nasıl Teşhis Edilir?
Menopoz tanısı, semptomların gözlemlenmesine ve 12 ay boyunca adet görmemeye dayanır. Genellikle özel bir muayeneye gerek yoktur. Ancak dönemin başlangıcının kesin olarak doğrulanabilmesi için ufak bir menopoz testi yapılabilir. Bunun için hekim folikül uyarıcı hormon (FSH) tetkiki isteyebilir. Eğer FSH yüksek ise menopoz doğrulanır.
Menopozun Tedavisi Var mı?
Menopoz bir hastalık değil, bütün kadınların hayatında gerçekleşen doğal bir geçiş aşamasıdır. Bu nedenle de belirlenmiş özel bir menopoz tedavisi yoktur. Öte yandan, ortaya çıkan semptomları hafifletmek için uygulanan bazı yöntemler vardır.
İlaç tedavisi,
Doğal tedavi yöntemleri,
Yaşam tarzı değişiklikleri.
İlaç Tedavisi
Menopozla ilişkili semptomlarla mücadele etmek için hormon ilaçlarından yararlanılabilir. Bu tedavi yönteminde genellikle östrojen ve progestin bir arada kullanılır. İlaç tedavisinin uygulanabilmesi için, tedaviye başvuran kişinin menopoz belirtilerini çok yoğun yaşaması gerekmektedir. Yaşam kalitesini etkilemeyecek kadar az şiddetli semptomlar için kullanılmaz.
Bunun yanı sıra, menopoz sırasında ve sonrasında depresyon gibi ruhsal bozukluk yaşayan hastalar için antidepresan reçete edilebilir. İlacın kullanım şekli ve süresi hekimin gözlemlerine göre değişiklik gösterebilir.
Doğal Tedavi Yöntemleri
Vajina kuruluğu ve sıcak basması gibi belirtiler için doğal tedavi yöntemleri tercih edilir. Örneğin, kullanılan jel veya kremle vajinada oluşan kaşıntı ve tahriş önemli ölçüde azalmıştır.
Uyku problemi yaşayan hastalar çeşitli rahatlama yöntemlerinden yararlanabilir. Derin nefes alma, kafein ve alkol kullanımını azaltma ve uyumadan önce gevşetici bitki çayları içmek bunlar arasında gösterilebilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Yaşam tarzı değişiklikleri menopoz sırasında ortaya çıkan semptomların yoğunluğunu kolaylıkla azaltabilir. Eğer belirtilerin şiddetinden şikâyetçiyseniz aşağıdaki adımları uygulayarak rahat bir dönem geçirebilirsiniz:
Egzersiz yapın: Kalbi ve eklemleri çalıştıran egzersizleri yapmaya özen gösterin. Bu, stresle mücadele etmenizi kolaylaştırırken aynı zamanda da vajinal kasları gevşeterek kasların rahatlamasını sağlar.
Davranışlarınızı değiştirin: Yaşadığınız süreç hiç kolay değil ve çevrenizdekilerin bunu anlaması zor olabilir. Bu dönemde, özellikle psikolojik faktörlerin etkisiyle, istemediğiniz davranışlarda bulunabilir ve sevdiklerinizle tartışabilirsiniz. Bunun yerine onlarla açık iletişim kurmayı denemeli ve mümkünse stresle başa çıkma yöntemleri hakkında fikir sahibi olmalısınız.
Beslenmenize dikkat edin: Sıcak basmalarını azaltmak için porsiyonlarınızı azaltın ve öğün aralarında sağlıklı atıştırmalıklar tüketin. Uyarıcı tüketimini önlemek için kahve ve alkol gibi yiyeceklerden uzak durun. Konsantre şeker yerine doğal şeker tüketin ve hepsinden de önemlisi günde en az 2 litre su tüketin.
Menopozda Beslenme Nasıl Olmalı?
Menopoz, vücutta çeşitli dengesizliklere neden olabilecek hormonal değişikliklerle birlikte gelir. İyi bir beslenme tarzı, bu değişiklikleri yönetmenin en etkili yoludur. Hormonal dengeyi sağlamak için en iyi yiyecekleri listenize dahil ederek menopoz semptomlarını hafifletebilirsiniz.
Hem kısa vadede hem de uzun vadede fayda sağlamak için beslenme tarzınızı aşağıdaki bilgilere göre yeniden inşa edebilirsiniz.
Omega-3
Omega-3 yağ asitleri, menopoz sırasında hormonların hafifletilmesinde hayati bir rol oynayan temel besinler arasındadır. Bu kıymetli yağın anti-inflamatuar özelliğinden yararlanabilmek için aşağıdaki gıdaları tükettiğinizden emin olun.
Kuruyemişler: Bu besini nasıl yediğinizin hiçbir önemi yok! İster salataya serpiştirin ister tek başına yiyin her zaman aynı faydayı alacağınızdan emin olabilirsiniz.
Keten tohumu ve chia: Keten ve chia tohumu sadece omega-3 açısından zengin olmakla kalmaz. Aynı zamanda yüksek lif içeriği sayesinde sindirime yardımcı olur ve kilo yönetiminde tokluk hissini destekler.
Balıklar: Somon, uskumru ve sardalya gibi yağlı balıkları tüketebilirsiniz. Haftada en az iki kez öğünlerinize balık ekleyerek omega-3 artışı sağlayabilirsiniz. Balığın fayda düzeyini en üste çıkarmak için kızartma yerine ızgara veya fırınlama yöntemini tercih etmelisiniz.
Kalsiyum
Kalsiyum menopoz döneminde kemik sağlığının korunmasında etkili bir vitamindir. Yeterli miktarda kalsiyum alımı, osteoporoz riskini azaltmaya yardımcı olur. Doymuş yağ alımını sınırlamak için az yağlı veya yağsız süt ürünlerini tercih edebilirsiniz.
D Vitamini
Kalsiyum ile paralel olarak çalışarak, aldığınız vitaminin vücut tarafından emilip kullanılmasını destekler. Güneş ışığı en doğal vitamin kaynağıdır ancak yumurta sarısı ve yağlı balıklar yoluyla da D vitamini alabilirsiniz.
B Vitamini
B vitamini bütün insanlar için hayati bir değer taşır. Çünkü enerji üretimi, ruh hali düzenlemesi ve duygusal esneklikten bu vitamin sorumludur. B vitamini açısından zengin gıdaları öğününüze dahil ederek yorgunlukla savaşmanıza yardımcı olabilir. Kinoa, kahverengi pirinç, mercimek, yeşil yapraklı sebzeler mükemmel oranda B vitamini kaynaklarıdır. Yaşamın dönüştürücü aşaması için bu yiyecekleri tüketmeye özen gösterin.
Meyve ve Sebzeler
Meyve ve sebzeler vitamin, antioksidan ve lif açısından zengindir. Bu da bağışıklık fonksiyonunu desteklemek ve iltihabı azaltmak için gerekli miktarda meyve tüketmeniz anlamına gelir. Turunçgil, biber ve tatlı patates özellikle tüketmeniz gereken besinler arasındadır.
Menopoz Döneminde Yapılması Gerekenler
Menopoz can sıkıcı semptomların yaşandığı stresli bir dönemdir. Ancak, vücudunuzu dinleyerek ve daha sağlıklı bir yaşam tarzına odaklanarak bu belirtileri tolere edebilirsiniz. İşte, bu konuda yapmanız gerekenler:
Alkol, kahve ve baharatlı gıdalardan kaçınarak sıcak basmasını engelleyebilirsiniz.
Sıcak basmalarını kontrol altında tutmak için stresle savaşmalısınız.
Vitamin ve mineral açısından zengin sağlıklı beslenme tarzını benimseyin.
Düzenli olarak hafif ve orta dereceli aktiviteler yapın.
Kaslarınızı rahatlatmak için yoga yapın.
Boş zamanlarınızda yürüyüşe çıkın ve bir hobi edinin.
Sigara kullanıyorsanız bunu mümkünse bırakın. Eğer mümkün değilse minimum sayıda tüketin.
Menopoz sonrası kanama gibi istenmeyen komplikasyonlar yaşamanız durumunda doktorunuzla irtibata geçin.
Hormon Replasman Tedavisi Nedir?
Semptomların günlük yaşam üzerinde çok büyük bir etkisi olması durumunda, eksik olan hormon bazı tedavilerle tedarik edilebilir. Buna hormon replasman tedavisi adı verilir. Yöntemin temel amacı, yumurtalıkların menopoz döneminden önce doğal olarak salgıladığı hormonları ikame etmektir.
Hormon replasman tedavisi, jel veya tablet şeklinde reçete edilebilen doğal bir östrojen içerir. Östrojen, olası patolojik riskleri azaltmak için doğal progesteron ile birleştirilebilir. İdeal olan kullanım dozu, hastanın şikâyetlerine ve hekimin genel görüşlerine göre ayarlanır. Ancak kullanılan doz kaç olursa olsun maksimum reçete süresi 5 yıldır.
Tedavinin fayda ve risk dengesinin düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Bazen, kalıcılığın etkili olabilmesi için ilacın birkaç hafta kesilmesi düşünülebilir. Menopoz için hormonal replasman tedavisi reçete edildiğinde, fiziksel aktiviteyi ve dengeli bir diyeti birleştirmek çok önemlidir.
Hormon Tedavisi Kimlere Uygulanmaz?
Hormon tedavisi, menopozla ilgili semptomları hafifletmek için kullanılır. Ancak bu tedavi bütün kadınlar için uygun değildir. Tedavinin uygulanıp uygulanmayacağı hekimin klinik değerlendirmesine göre değişiklik gösterecektir. Eğer aşağıdaki sorunların biri ya da birkaçına sahipseniz hormon tedavisi alamazsınız:
Kanser hastasıysanız,
Venöz veya arteriyel tromboz varsa,
Hipertansiyon hastalığına sahipseniz,
Koroner arter veya enfarktüs gibi hastalıklardan tedavi gördüyseniz
hormon tedavisi almanız uygun değildir.
Sık Sorulan Sorular
Menopoz kaç yaşında olur?
Menopoz genellikle 45-55 yaş aralığında gerçekleşir. Ancak bu yaş, yaşam tarzı ve sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
En erken menopoz yaşı kaçtır?
En erken menopoz yaşı 40’tır. Hatta bazı kadınlarda 30’lu yaşlarda bile görülebilir.
Menopoz süreci nasıl başlar?
Menopoz süreci, adet döngüsünün düzensizleşmesi ile başlar. Terleme, ruh hali değişikliği, sıcak basması ve uykusuzluk gibi semptomlar ortaya çıkar. Bu dönem birkaç yıl sürebilir.
Menopoz ne kadar sürer?
Menopoz, adet döneminin tamamen durması demektir. Dolayısıyla insan yaşamı sonlanana kadar varlığını sürdürür. Ancak menopoz öncesi ve sonrası semptomlar 4 ila 8 yıl süre boyunca sürebilir.
Geç menopoz yaşı kaçtır?
55 yaşından sonra gerçekleşen menopozlar geç menopoz olarak kabul edilir.
Menopoza girmenin zararları nelerdir?
Menopoz, kemik yoğunluğunda azalma ve çeşitli kalp hastalıklarına yol açabilir. Ayrıca, kuru vajina ve libido düşüşü de görülebilir.
Menopoza ne iyi gelir?
Sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam tarzı menopoz semptomlarını hafifletme konusunda son derece etkilidir. Bunun yanı sıra stres yönetimi için gevşetici egzersizler de yapılabilir.
Menopoza girmenin faydaları var mıdır?
Menopozla birlikte hamilelik riski sona erer. Ayrıca östrojen seviyesine bağlı kanser türlerinin ortaya çıkma riski de azalır.
Menopoz nasıl geciktirilir?
Kaliteli yaşam ve dengeli beslenme menopozu geciktirmeye yardımcı olabilir.
