Psikoaktif madde; merkezi sinir sistemini etkileyerek beynin fonksiyonlarını değiştiren algıda, duyularda, davranışlarda, bilinçte ve ruh halinde değişikliklere neden olan kimyasal maddelerdir. Bu maddelerin bazıları, tek seferlik kullanımlarda dahi ciddi toleranslar oluşturarak bağımlılıklara sebep olabilirler ancak bağımlılık yapıcı maddeleri yalnızca psikoaktif maddelerle sınırlayamayız. Kimyasal olmayan ancak bağımlılık riski olan tıbbi anlamda kullanılmayan ilaçların zararlı kullanımından kaynaklanan bozukluklar da bu sınıflandırmaya dahil. Madde kullanımına bağlı bozukluklar aralarında belirli ilaçların da yer aldığı psikoaktif özellikteki maddelerin, tek seferlik ya da tekrarlanan kullanımından kaynaklanan çeşitli bozuklukları içermektedir.Madde kullanımı beyinde ödül yolaklarını uyarır. Madde kullanımına bağlı keyif veren ve cazip gelen etkiler beyinde ki dopamin hormonunu bozarken bozulma ile birlikte tekrar kullanımı pekiştirir. Madde kullanımı tekrarlayan kullanımlara dönüştüğünde bağımlılık yapabilir. Aynı zamanda zihinsel ve fiziksel sağlığı tehdit eden birçok zarara yol açabilir. Madde bağımlılıklarında kolaylıkla gözlemleyebileceğiniz yoksunluk belirtileri görebilirsiniz. Bunlar; kolay kızma, öfke ya da saldırganlık, bulantı, sinirlilik, uyku sorunu, huzursuzluk, çökme, çok yeme ya da az yeme, terleme, ürperme, sarsılma, titreme, karın ağrısı gibi fiziksel belirtiler olabilir. Siz veya çevrenizdeki biri bu sorunlarla mücadele ediyorsa, destek ile bundan kurtulmak mümkündür. Kendinizi özgür kılmak, sizin elinizde.
Madde bağımlılığı, bireyin bağımlılık yapıcı bir maddeye karşı aşırı istek duyması ve o maddenin bulunmadığı durumlarda ciddi yoksunluk belirtileri yaşamasına neden olan bir bağımlılık çeşididir. Madde bağımlılığının birey sağlığının yanı sıra aile hayatı ve sosyal yaşam üzerinde de ciddi olumsuz etkileri bulunur. Kişi buna rağmen madde alma isteğini sürdürüyor ve bu duruma karşı koyamıyorsa bağımlılıktan söz edilebilir.
Madde bağımlılığı oldukça tehlikeli bir bağımlılık türüdür ve kısa süre içinde bağımlılığın ilerlemesi söz konusu olur. Madde bağımlılığı konusunda en iyi çözüm yöntemi şüphesiz ki alanda yetkin bir uzmana başvurmaktır.
Madde bağımlılığı çeşitleri çok sayıda farklı şekilde ifade edilir. Her birinin çözüm yöntemi kendine has süreçler içerir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen madde bağımlılığı çeşitleri aşağıdaki gibidir:
Madde bağımlılığı, genelde merak, “bir kereden bir şey olmaz” anlayışı, arkadaş çevresine dahil olma çabası ve sorunlardan kaçış gibi tetikleyicilerle başlar. Kişi kendisinin bağımlı olmayacağına dair bir inkâr durumu içinde olsa da madde kullanımı her zaman bağımlılık riski içerir. Dolayısıyla madde kullanımını hiç denememek bağımlılığın önüne geçmenin en büyük koşuludur.
Madde bağımlılığı çok sayıda farklı bağımlılık türünü kapsar. Dolayısıyla her bir bağımlılığın anlaşılması noktasında özgün yöntemler söz konusudur. Örneğin; uyuşturucu bağımlılığı söz konusu olduğunda hem kişinin davranışsal ve fiziksel değişimlerinden hem de çeşitli testlerle bağımlılık durumunu anlamak mümkündür. Bunun yanı sıra alkol bağımlılığı gibi durumlarda kişinin günün her saatinde alkole yönelimi söz konusu olur ve içmediğinde şiddetli yoksunluk belirtileri başlar. Dolayısıyla madde bağımlılığının anlaşılması noktasında birden fazla etken söz konusu olabilir.
Madde bağımlılığı belirtileri dikkat edilmesi gereken önemli unsurlar arasında yer alır ve bağımlılığın çözümü için erken teşhis oldukça değerlidir.
Madde bağımlılığı belirtilerinin bazı temel göstergeleri şu şekildedir:
Madde bağımlılığı, özellikle ergenlerde ve diğer yaş aralıklarında çevredeki insanlar tarafından zaman zaman kontrol edilmesi gereken bir durumdur. Eroin bağımlılığı gibi çok sayıda farklı madde bağımlılığı türünden söz edilen günümüzde her bir bağımlılığın kendine ait belirtiler göstermesi olasıdır.
Madde bağımlılığı şüphesi duyulduğu takdirde mutlaka takip edilmeli ve gerektiğinde uzman desteğine başvurulmalıdır. Madde bağımlılığı olan birine suçlayıcı ya da rencide edici tavır sergilemek yerine kişi uygun şekilde tedaviye yönlendirilmelidir.
Online madde bağımlılığı tedavisi öncesi hazırlık evresinde uzman terapist desteği ile birlikte ilerlenmelidir. Genellikle kişinin tedaviye istekli olması ve durumu kabullenmesi tedavi öncesi hazırlığın en önemli koşuludur. Bunun dışında online tedavi için özel bir hazırlık sürecine ihtiyaç duyulmaz.
İlaç bağımlılığı ve sigara bağımlılığı gibi yaygın bağımlılık türlerini de kapsayan madde bağımlılığı konusunda farkındalık sahibi olmak önemlidir.
Madde bağımlılığı, kişinin irade gücünü ve sağlıklı düşünme yetisini sınırlandıran çeşitli sonuçlara neden olabilir. Ayrıca bağımlılık durumunun ilerlemesi ve yoksunluk hallerinde de bireyin bilinçli hareket etmesi mümkün olmaz. Dolayısıyla madde bağımlılığı gerek bireysel gerek çevresel olarak risk faktörü taşıyan bir durumdur ve mutlaka uzman yardımıyla tedavi edilmesi gerekir.
Madde bağımlılığı tedavisi her şeyden önce kişinin bağımlılık durumundan kurtulmasını amaçlar. Bu sayede birey kendi iradesiyle hareket eden, özgür ve sağlıklı bir yaşam dengesi kurmuş olur.
Madde bağımlılığı tedavisi farklı teknikler yardımıyla gerçekleştirilir. Öncelikle birkaç hafta uzman gözetiminde yoksun bırakma tedavisi ve takip süreçleri başlatılabilir. Bu sayede kişinin kullandığı maddeden arınması amaçlanır.
Aynı zamanda psikoterapi seansları başlatılır ve aile terapisi, biorezonans, grup terapisi ve bilişsel davranışçı terapi gibi ihtiyaç duyulan farklı teknikler uygulanır. Genellikle biorezonans ve psikoterapi yöntemlerinin hem etkili hem de başarı oranı yüksek teknikler olarak bir arada kullanılması mümkündür.
Madde bağımlılığı tedavisinin ayırıcı özelliklerinin başında kişinin tüm bağımlılık duygusu ve belirtilerinden kurtulması avantajı gelir. Madde bağımlılığı çeşitli bağımlılık türlerine işaret eder ve her bir durum kendine has tedavi süreci içerir.
Kafein bağımlılığı, amfetamin bağımlılığı ve burun spreyi bağımlılığı gibi çok sayıda farklı bağımlılık türü için psikolojide etkin tedavi yolları mevcuttur. Bu nedenle tedavinin farklı tekniklerle kısa süre içinde başarılı şekilde sonuçlanması mümkündür.
Antidepresan bağımlılığı, otrivine bağımlılığı ve dopamin bağımlılığı gibi çok sayıda farklı bağımlılık türünden söz ettiğimiz günümüz dünyasında gençleri madde bağımlılığından uzak tutmak oldukça önemlidir. Bu konuda ebeveynlerin farkındalık sahibi olması gerekir ve bir madde bağımlılığı belirtisi görüldüğü takdirde uzman yönlendirmesi devreye girmelidir. Ergenlerde uygulanan madde bağımlılığı tedavisi temel olarak psikoterapi seansları ile sürdürülür.
Yetişkinlerde madde bağımlılığı tedavisi; morfin bağımlılığı, metamfetamin bağımlılığı, pregabalin (LYRICA) bağımlılığı gibi farklı pek çok bağımlılık türündeki tedavi yöntemlerini içerir. Bilişsel davranışçı terapi ve grup terapisi gibi seanslar başta olmak üzere yoksun bırakma yöntemi ve biorezonans teknikleri devreye girer.
Hamilelerde madde bağımlılığı tedavisinin etkin ve doğru şekilde uygulanması çok önemlidir. Çünkü madde bağımlılığı anne ve bebek sağlığını ciddi anlamda riske atan unsurlardan biridir.
Hamilelik sürecinde gerçekleşen bağımlılık tedavileri genelde ilaç tedavisi dışındaki yöntemleri kapsar. Hamilelik döneminde madde bağımlılığının mevcut olması durumunda vakit kaybetmeden tedaviye başvurmak gerekir.
Madde bağımlılığı tedavisinin çok sayıda avantajından söz edilebilir. Her şeyden önce bireyi fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı kılan tedavi, özgür ve irade gücü yüksek bir yaşamın kapılarını aralar.
Madde bağımlılığı tedavisi bireyin hayat kalitesini yükseltirken aile ve sosyal çevre ilişkilerinin başarılı şekilde sürmesine yardımcı olur. Ayrıca kişide bağımlılık durumu nedeniyle gelişen öz güvensizlik, depresyon ve kendini suçlama gibi davranışların çözüme kavuşturulmasını sağlar.
Madde bağımlılığı; Xanax bağımlılığı, kodein bağımlılığı ve Iliadin bağımlılığı gibi çok sayıda farklı çeşidi ile ortaya çıkabilir. Madde bağımlılığını yenmek için hangi bağımlılık türü olursa olsun kişinin bağımlılığının farkında olması ve çözüm için istekli olması gerekir. Bazen durumlar çözümsüz gibi görünse de aslında tüm bağımlılıkların etkin tedavisi mümkündür ve bireyin destek almaya yönelmesi, madde bağımlılığını yenmek için en önemli unsurlardan biridir.
Online madde bağımlılığı tedavisi sonrasında kişinin sağlıklı yaşamını kalıcı kılması adına spor ve sanat gibi farklı alanlarda etkin olması fayda sağlayacaktır. Boş zamanları sosyal ve sevilen aktivitelerle değerlendirmek, madde bağımlılığı tedavisinin kalıcı olmasına yardımcı olacaktır.
Madde bağımlılığı tedavisinin bir uzman desteği ile gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir. HiDoctor alanında deneyimli ve başarılı psikologları ile tüm madde bağımlılıkları ve tedavileri için online psikolog desteği almanızı sağlar. HiDoctor’da hizmet veren psikologların bilgilerini inceleyerek seçim yapabilir, evinizin konforunda online terapi desteği almaya hemen başlayabilirsiniz!