Kaygı, bireyi ciddi anlamda olumsuz etkileyebilen ve yoğun etkileri ile yaşam konforunu düşüren bir duygudur. Nadiren ve gerektiğinde yaşanan endişe zararlı olmayabilir, fakat özellikle uzun vadeli kaygının ciddi sonuçları olduğu bilinen bir gerçektir.
En basitinden kaygının zararlarını anlamak için insan vücudu üzerindeki etkisini değerlendirmek mümkündür. Fiziksel etkilerin yanı sıra kaygının, kişinin zihinsel performansını etkileyen önemli bir unsur olduğu ifade edilebilir.
Kaygı Nedir?
Temel olarak orantısız şekilde gerçekleşen endişe atakları ve gerilim hali kaygıyı ifade eder. Devamlı gergin hissediyor ve endişeli düşüncelerden kendinizi alamıyorsanız; yoğun bir kaygı durumu yaşıyor olabilirsiniz.
Hepimiz hayatta kalma güdüsünün ve en iyi halimize kavuşma motivasyonunun etkisiyle zaman zaman kaygı ve hatta korku hissediyoruz. Ancak günlük yaşamda sık sık karşılaştığımız stres kaynaklarını aşmak ve kaygıyla baş etmek konusunda uygulayabileceğimiz bazı pratik öneriler mevcut.
Kaygı Tipleri
Kaygılarımız aslında belli bir boyutta yaşadığımız stres karşısında verdiğimiz tepkilerdir. Bu kaygı süreci bazen gelecek endişesi, bazen geçmişte yaşanan ve aşılamayan durumlar bazen de gündelik meselelerden kaynaklanıyor olabilir.
Kaygının nedenleri gibi ortaya çıkış biçimleri de kişiden kişiye farklılık gösterir. Kaygı düzeyinin olağan boyutlarda olması bir sorun olduğuna işaret etmeyebilir. Ancak yoğun bir endişenin varlığı çözümlenmesi gereken konulara işaret eder.
Aşağıda bazı kaygı tipleri verilmiştir:
Panik Bozukluğu
Yaygın Anksiyete Bozukluğu
Sosyal Kaygı Bozukluğu
Ayrılma Kaygısı Bozukluğu
Sağlık Kaygısı
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Obsesif Kompulsif Bozukluk
Fobi Türleri
Seçici Konuşmazlık Bozukluğu
Kaygı Semptomları Nelerdir?
Kaygı semptomları, yaşadığımız kaygı sürecinin dışa vurumu olarak ifade edilebilir. Uzun süre devam eden ve çözümlenmesi gereken kaygının varlığı çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Bu noktada önemli olan yaşanan endişenin temelindeki durumu anlamak ve kaygıyla nasıl başa çıkılacağı konusunda bilgi sahibi olmaktır.
Şimdi, bazı kaygı semptomlarına yakından bakalım:
Gündelik yaşamda odaklanma güçlüğü
Kişinin devamlı huzursuz, mutsuz ve gergin olması
Sindirim sisteminde yaşanan sorunlar
Sürekli hale gelen uyku sorunları
Ellerde titreme ve terleme gibi belirtiler
Devamlı olarak olumsuz bir düşünce halinin varlığı
Kaygı ile Başa Çıkma
Kaygı ile başa çıkma konusunda birden fazla yöntemi uygulamak mümkündür. Öncelikle kişinin yaşadığı kaygı boyutunu gerçekçi bir şekilde değerlendirmesi önemlidir.
Bazen kaygıyı normal sınırlara çekme konusunda ufak pratikler yardımcı olurken bazı durumlarda uzman desteğine başvurmak gerekebilir. Eğer tedavi boyutunda bir kaygı bozukluğu sürecinden söz edilmiyorsa belirli yöntemlerin uygulanması fayda sağlayacaktır.
Düşünce Döngünüzü Sorgulayın
Endişe sürecinin en önemli belirtilerinden birisi olumsuz düşünce yapısının ağırlık ve süreklilik kazanmasıdır. Bu nedenle içinde bulunduğunuz fikir yapısını anlamlandırmak için belli pratikler uygulayabilir ve olumsuz olarak değerlendirdiğiniz olaylara karşı olumlu düşünme tekniğini veya düşünce yapınızı değiştirmeyi deneyebilirsiniz. Bahsedilen uygulama ilk başta zor görünse de olumlu düşünceye odaklandıkça süreç kolaylaşacaktır.
Düşüncelerinizi Not Edin
Düşünce döngünüzü sorgulama konusunda net bir karara varamıyorsanız fikirlerinizi not ederek daha sonra bunlara tarafsız bir şekilde yaklaşmayı deneyebilirsiniz.
İçinde bulunduğunuz kaygı anında düşüncelerin doğruluğunu sorgulamak kolay değildir. Bu nedenle not alma yöntemi ile hem o anki endişe atağını olumluya çevirmek hem de daha sonra yaşanan duygu durumunu değerlendirmek mümkün olacaktır.
Stres Tetikleyicilerinizi Tanıyın
Yoğun stres altında olan kişiler kaygı süreçlerini çok daha belirgin ve etkili şekilde yaşayabilir. Bu aşamada stres tetikleyicilerini tanımak ve gerekli önlemleri alarak kaygı düzeyini düşürmek olanaklıdır. Ancak herkes için stres kaynağı farklı unsurlar olabilir.
Stres tetikleyicilerini anlama konusunda en iyi yöntemlerden birisi endişe halinde süregelen durumu ve buna karşı gelişen kaygının boyutunu not almaktır. İlerleyen süreçlerde elinizde sizi en çok strese sokan olguları anlamak için bir liste bulunacaktır.
Sağlıklı Bir Beslenme Düzeni Uygulayın
Her zaman dile getirilen fakat önemi yeterince anlaşılamayan sağlıklı beslenme düzeni elbette yalnızca fiziksel sağlık için gerekli değildir. Sağlıklı bir zihnin oluşması ancak ideal beslenme biçimi ile gerçekleşebilir.
Vücuda devamlı zararlı ve katkı maddesi bulunan gıda alımında değerler olumsuz etkilenir ve süreç içinde istemsiz şekilde kaygı boyutunun artması söz konusu olabilir. Doğru beslenme düzeniyle kaygı bozukluğu başta olmak üzere çok sayıda sorunun çözümünde yol katetmek mümkündür.
Kendinize Zaman Ayırın
Bazen yaşamın koşturmacası içinde kendimizden öylesine kopuyoruz ki duygularımız üzerinde düşünme olanağı bile bulamıyoruz. Bu durum, yaşadığımız stresin ve kaygının daha da artmasına hatta çözümsüzmüş gibi algılanmasına neden olabilir.
Kişinin kendine ayıracağı değerli zaman, kısa dahi olsa oldukça önemlidir. Gündelik hayatta yaşadığınız kaygının nedenlerini anlamlandırma noktasında kendinize tanıyacağınız kısa bir süre çok faydalı olacaktır.
Kaygılı Çocuklara Nasıl Yardım Edebilirsiniz?
Çocukluk çağında kaygı ile başa çıkma konusunda daha fazla desteğe ihtiyaç duyulabilir. Özellikle kendini ifade etme konusunda zorluk yaşayan bir çocuğun kaygı düzeyi yüksek olabilir.
Kaygılı çocuklara yardım etmek için durumu anlayabilmek adına iletişim kurmak oldukça önemlidir. Ancak iletişim halinde iken yargılayıcı ya da sürekli öğüt içeren cümleler kurmak yerine onu anlamaya çalışmak esas olmalıdır.
Kaygılı Gençlere Nasıl Yardım Edebilirsiniz?
Gençlerde kaygı durumu farklı pek çok sebebe bağlı olarak gelişebilir. Bu sebeplere sınav kaygısı, aile ortamında yaşanan huzursuzluklar ya da arkadaş ortamı sorunları gibi örnekleri verebiliriz.
Kaygılı bir gence yardım etme konusunda yol katetmek için karşılıklı iletişimle kaygının neden kaynaklandığının anlaşılması gerekir. İyi bir dinleyici olmak ve kaygılı genci anladığınızı göstermek, kaygıyı aşma konusunda en etkili yöntemler arasında yer alır.
Kaygıyla başa çıkmak için kişinin kendini tanıması, yaşadığı stres etkenlerinin farkına varması ve en önemlisi de kendine zaman ayırması gerekir. Kaygı semptomlarını anlayarak sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak ve endişe oluşturan düşüncelere odaklanarak çözüm üretmek önemlidir.
Kaygı bozukluğunun bireysel olarak yönetilemediği ve desteğe ihtiyaç duyulduğu aşamada HiDoctor ile online psikolog desteği alabilirsiniz. HiDoctor, alanında başarılı ve profesyonel psikologlar eşliğinde çevrimiçi kanallar üzerinden evinizin konforunda, dilediğiniz gün ve saatte terapi desteği almanızı sağlar. Kaygıyla başa çıkma konusunda profesyonel destek almak için siz de hemen HiDoctor’dan online randevunuzu oluşturabilirsiniz.
Her birey farklı bir karaktere sahiptir ve potansiyel davranış kalıpları bu karakter çevresinde gelişir. Bu nedenle insan kişiliğini anlamak, psikologlar için bile uğraş gerektiren oldukça karmaşık bir iştir. Neyse ki, zihnin gizemlerini çözmeye yardımcı olan ve insan kaynaklarından askeriyeye kadar birçok farklı alanda kullanılan güvenilir araçlar var. Bunlardan biri de Minnesota çok yönlü kişilik envanteridir. […]
Çocukların en önemli değişikliklere adım attığı çağlardan birisi okul çağıdır. Okul çağı, çocukların sosyal, fiziksel ve duygusal gelişimlerinin hızlandığı ve önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu süreçte çocuklar, etkileşim kurduğu kişilere karşı çeşitli davranış problemleri geliştirebilir. Başta kolayca fark edilmeyen problemler, çocukların hem akademik başarılarını hem de sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Çocuklar, doğal olarak, […]
Cömertlik, sadece maddi yardımla sınırlı olmayıp zaman, emek ve ilgi gibi pek çok biçimde ifade edilebilir. Toplumsal hayatta önemli bir yere sahip olan bu davranış kalıbı, bireyin sadece çevresine değil, kendi psikolojik iyi oluşuna da katkı sağlamaktadır. Araştırmalar, cömertlik pratiklerinin kişilerin topluma ve sevdiklerine yarar sağlayabilmesinden dolayı kendilerini yeterli hissetmesi, kendinden ve yaptığından tatmin olmuşluk […]
Dr. Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen Pozitif Psikoterapi, insanın içinde bulunduğu duruma farklı açılardan bakabilmeyi amaçlar. Bu sebeple, kişilerin sorunlarına/çatışmalarına çözüm ararken bireysel, toplumsal, biyolojik ve sosyolojik boyutlardan yaklaşır. Pozitif Psikoterapi ekolünün temelini Denge Modeli oluşturur. Denge Modeli, 4 temel alan üzerinde durmaktadır. Beden ve duyular İş ve Başarı İlişkiler Gelecek ve Fantezi Ruhsal açıdan sağlıklı […]
Çoğu insan, kendisini yetenekli ve dayanıklı olarak nitelendirmeyi sever. Nitekim, güçlenmiş, zorluklara göğüs germiş ve yaşamının kontrolünü eline almış bir insan olmak, her bireyi mutlu eder. Ancak bazen, ne kadar güçlü olduğumuzu düşünürsek düşünelim, diğer insanların yardımına ihtiyacımız olduğunu gösteren olaylar ortaya çıkar. Bazı insanlar bu durumlarda kendini zihinsel ve duygusal olarak sıkışmış hissederken; bazı […]
Her insan, bazı zamanlarda kaygı ve stres duygularını arttıran, işte veya kişisel yaşantısında konsantrasyon güçlüğüne neden olan düşüncelerle meşgul olduğu bir dönem yaşar. Geçmiş ve gelecekle ilgili bu rahatsız eden düşünceler, o anda var olmayı ve şimdiki zamanda mutlu olmayı engeller. İşte, tam da bu noktada bilinçli farkındalık egzersizleri devreye girer! Mindfulness olarak da bilinen […]
İyi bir yaşam, her şeyden ve herkesten önce, kişisel olarak kendinize uygun bir yaşamdır. Peki, kendinizi iyi tanımadan, size ve ihtiyaçlarınıza uygun bir hayat inşa etmeniz mümkün müdür? Ne yazık ki, çoğu kişi için bu mümkün değildir. Onlar için yaşam uçsuz bucaksız bir okyanusta akıntıyla yolculuk etmek gibidir. Peki, bu yolculuk nasıl dizginlenir? Bahsi geçen […]
Her canlının içinde benliğinin odak noktası yatar. Örneğin; bir fincan kahvenin özü çekirdektir, etin özü proteindir. İnsanın özü ise kendisidir. Herşey özüyle birlikte güzeldir. İnsan da bu kurala dahildir. Çünkü kendi gibi olamayan herkes, er ya da geç toplum tarafından arzulanan ve kabul edilen normlara sürüklenir. Bütün bireylerin herkesleştiği ve kimsenin kendisi gibi olamadığı bir […]
