Gelecek Kaygısı Nedir ve Nasıl Yenilir?

Geleceği düşünmek ve onun hakkında planlar yapmak oldukça doğaldır. Çünkü karşılaşabileceğiniz herhangi bir olasılığa karşı hazırlıklı olmanızı sağlar. Böylece, hayatınız mümkün olduğu kadar normal düzeyde seyreder. Ancak her şeyin kötü gideceğine inanan bazıları için gelecek kaygısı yaşamak, külfetli ve hatta engelleyici bir refleks haline gelir.

Gelecek korkusu, neredeyse herkesin zaman zaman hissettiği evrensel bir duygudur. Herkes geleceğini merak eder ama bazı insanlar geleceği düşündükleri zaman sadece belirsizlik görür. Bu da onları olağan seviyeden çok daha endişeli hale getirebilir.

Peki, bu durumda gelecek kaygısı nasıl yenilir?

Gelecek Kaygısı Nedir?

Gelecek kaygısı psikolojik açıdan son derece olumsuz etkileri olan, kişinin gelecek günler, haftalar ve yıllar içinde olabileceklere karşı hissettiği korkunun genel adıdır. Bu korku geçmiş için duyulan pişmanlıkla büyük oranda benzerlik gösterir. Çünkü her ikisinde de kontrol bireyin elinde değildir. Kişi olacakları kontrol etmeye çalıştıkça beyni onu gerçeklikle psişik bir savaşa iter. Bu da geleceğe dair yoğun bir kaygıyla sonuçlanır.

Gelecek Kaygısına Neler Sebep Olur?

Gelecekle ilgili korkular her yaş grubunda ortaya çıkabilir ve birbirinden farklı tetikleyicilere sahip olabilir. Yine de herkeste rastlanabilecek bazı genel sebepler de mevcuttur.

Klinik çalışmalar sonrasında rapor edilmiş yaygın görülen gelecek kaygısı nedenleri şu şekildedir:

• Beklenti baskısı,
• Kontrol arzusu,
• Düşük öz güven,
• Kişisel deneyimler,
• Yaygın anksiyete bozukluğu,
• Olumsuz haberlere maruz kalma.

Beklenti Baskısı

Gelecekle ilgili korkular genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar. En geç liseye geçmesinden itibaren çocuklara iyi bir meslek edinmeleri için çok çalışmaları gerektiği aşılanır. Başarı öncelikle para, itibar ve statü ile ölçülür. Ne yazık ki toplumun bu baskısı, çocukların hem okul hem de ebeveynler tarafından baskı altına alınmasına neden olur.

Bir süre sonra çocukların çoğunluğu hayal kırıklığına uğramaktadır. Çünkü ne kadar çabalarsa çabalasınlar her şeyi mükemmel yapamayacaklarını fark ederler. Kendilerinden daha iyi performans sergileyecek başka kişilerinin varlığını anladıklarında gelecek kaygısı kendini göstermeye başlayacaktır.

Kontrol Arzusu

Gelecek korkusunun bir diğer nedeni de kontrolü kaybetme düşüncesidir. Birçok insan her zaman her şeyin kontrol altında olmasını ve yakın gelecekte ve uzak gelecekte ne ile karşılaşacaklarını tam olarak bilmek ister. Ancak bunun hem teknik hem de pratik olarak mümkün olmaması gelecek kaygısına neden olabilir.

Öz Güven Eksikliği

Gelecekle ilgili kaygının önemli bir diğer nedeni de kişinin yaşadığı öz güven eksikliğidir. Hayatlarına hakim olmak için yeterli öz güvene sahip olmayan kişilerin geleceğe olumlu bakması neredeyse imkansızdır.

Kişisel Deneyimler

Yaşanan olumlu ve olumsuz deneyimler gelecekle ilgili kaygı üzerinde tetikleyici olabilir. Örneğin, daha önce ciddi bir hastalık geçirmiş biri veya iş kaybı nedeniyle aylar boyu işsiz kalmış olan kişi, otomatik olarak gelecek konusunda endişeli hale gelecektir.

Geleceğe bakışımızı değiştiren sanılanın aksine her zaman olumsuz olaylar değildir. Örneğin, birçok ebeveyn ilk çocuklarını kucaklarına aldıklarında anksiyete ve depresyonla karışık duygu içerisinde olmaktadır. Yeni tanışılan bebeğe karşı sorumluluk sahibi olmak birçok genç ebeveyni meşgul eder ve bu da gelecek kaygısını tetikler.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

Anksiyete bozukluğundan mustarip kişilerin en büyük korkuları genellikle gelecekle ilgilidir. Yaygın anksiyete bozukluğu, günlük yaşamın zorlukları hakkında kalıcı bir korku ile karakterizedir. Hastalıktan etkilenen kişiler, refahlarını ve hatta genel varlıklarını potansiyel olarak etkileyecek her şeyden korkarlar. Bunlar arasında ciddi bir hastalık veya bir suçun kurbanı olma gibi kötü olaylar yer alır. Bu nedenle de yaygın anksiyete bozukluğu olanların gelecek kaygısı yaşaması şaşılacak bir durum değildir.

Olumsuz Haberlere Maruz Kalma

Haberlere ulaşmak için artık akşamı beklemenize veya günlük gazete edinmenize gerek yok! Telefonu elinize aldığınız andan itibaren bütün haberlere ulaşabilirsiniz. Anlık olarak okuduğunuz haberlerde şaşıracağınız yeni bir şey de bulunmuyor. Zira bir kötü olay diğerini takip ediyor!

Dünyada hüküm süren savaşlardan, doğa felaketlerinden ve terör saldırılarından başka hiçbir habere yer verilmiyor. Sistematik olarak bunlara maruz kalan kişilerin de geleceğe umutla bakması ve karamsarlık yaşamaması pek de mümkün olmuyor.

Kimler Gelecek Kaygısı Yaşar?

Her yaştan ve her cinsiyetten insan gelecek kaygısından muzdarip olabilir. Ancak bu herkesin günün birinde kansere yakalanabileceği gibi genel bir örnektir. Bununla birlikte, bazı durumlara özellikle maruz kalan insanların gelecek kaygısı yaşaması kaçınılmaz bir gerçektir:

• Anksiyete bozukluğu olanlar,
• Aşırı kontrolcü olan kişiler,
• Kronik depresyondan muzdarip kişiler,
• Travma yaşamış bireyler,
• Çocukluk döneminde baskılanmış kişiler.

Gelecek Kaygısı Belirtileri Nelerdir?

Diğer bütün korku ve fobiler gibi, gelecek kaygısı da farklı yoğunluklarda ve şekillerde ortaya çıkabilir. Bu farklılık, uyku bozukluğundan depresyon ile bağlantılı bir kaygı bozukluğuna kadar değişebilir.

Eğer aşağıdaki uyarı işaretlerinden birkaçını sürekli olarak yaşıyorsanız gelecek kaygısından muzdarip olduğunuzu anlayabilirsiniz:

• Her zaman en kötü durum senaryosunu düşünürler.
• Geleceklerini planlamazlar çünkü olası sorunlarla mücadele edemeyeceklerine inanırlar.
• Karşılaşabilecekleri kötü olayları çözebilmek için saatler harcarlar.
• İnsomnia gibi uyku bozuklukları yaşarlar.
• Çaresiz hissederler ve tükenmişlik sendromundan mustariplerdir.
• Gelecek hakkında konuşmaktan kaçınırlar.
• Çarpıntı, terleme gibi panik atak semptomları gösterirler.

Gelecek Kaygısını Tetikleyen Faktörler

Ara sıra anksiyete yaşamak normal bir durumdur. Aynı zamanda ara sıra yaşadığınız bu durum uzun süreli hale gelebilir ve şiddeti her zamankinden daha yoğun olabilir. O zaman sizin içinde bulunduğunuz duygu durumunu tetikleyen bazı faktörlerin varlığından söz edebiliriz.

Gelecek kaygısını tetikleyen faktörler şu şekildedir:

• İşsizlik,
• Ekonomik belirsizlik,
• Sağlık sorunları,
• Eğitim eksikliği,
• Hedef belirsizliği,
• Toplumsal ve politik olaylar,
• Doğal afetler,
• Güvenlik problemleri,
• Kişisel travmalar.

Gelecek Kaygısı Hayatımızı Nasıl Etkiler?

Gelecek korkusu yaşamak sadece geleceği değil, bugününüzü de etkiler. Çünkü baş edemediğiniz bu düşünce sizi adeta felç eder ve zamanla yaşam sevincinizi elinizden alır.

Gelecek kaygısı yaşayan insanlar uzun vadede motivasyon eksikliği yaşar ve hiçbir şeyden tatmin olamazlar. Onlar için artık dört gözle beklenecek hiçbir şey yok gibidir.

Gelecek korkusundan etkilenenler hedeflerine de ulaşamazlar. Çünkü “Zaten ne yapsam işe yaramayacak” düşüncesine sarılırlar ve daha da kötüsü bu düşüncenin doğru olduğuna inanırlar. Ancak burada fark edilmeyen nokta, kişinin düşüncelerinin eylemlerini gerçekleştireceğidir.

Kendi kendini gerçekleştiren kehanete göre, en kötü korkuların gerçekleşmesi şaşılası bir durum değildir. Çünkü söz konusu kişi, bilinçsizce kötü olay için çaba harcayacaktır.

Gelecek Kaygısı Nasıl Yenilir?

Gelecek kaygısını aylarca hatta yıllarca yaşıyor olsanız bile, kendinizi kaderinize teslim etmek zorunda değilsiniz. Aşağıda sıraladığımız birbirinden değerli tavsiyelere uyarak gelecek kaygısını yenebilirsiniz:

• Kendinize Olan Güveninizi Artırın: Öz güven düşüklüğü gelecekle ilgili duyulan kaygının yaygın bir nedenidir. Bu mantıkla ne kadar güçlü öz güvene sahipseniz o kadar az gelecek korkusu yaşarsınız. Güçlü yönlerinizin neler olduğunu ve hangi zorlukların üstesinden geldiğinizi kendinize hatırlatabilirsiniz. Bu şekilde, gelecekte karşılaşacağınız olası sorunlarla da savaşacak gücü zamanla kazanacaksınız.
• Bakış Açınızı Değiştirin: Gelecekten korkuyorsanız her şeyi siyah görürsünüz ve her zaman en kötü sonuçla karşılaşacağınıza inanırsınız. Korkularınızı ve bakış açınızı değiştirmeye çalışın. Örneğin, trafik kazasında ölmekten korkuyorsanız kendinize kaç kez trafik kazası geçirdiğinizi sorun. Veya kaç kez hiçbir kaza atlatmadan evinize vardığınızı hatırlayın. Kötü bir şeyin olma olasılığının, her şeyin normal seyrinde devam etme olasılığına kıyasla çok daha düşük olduğunu göreceksiniz.
• Anı Yaşamaktan Korkmayın: Sürekli gelecek ve gelecekteki senaryolar üzerine kara kara düşünerek şimdiki zamanı kaçırdığınızın farkına varın. Bugün yaşıyorsunuz ve bugününüzü olabildiğince anlamlı geçirmeye çalışın. Anlamlı aktiviteler yapın veya sizi neşeye boğan insanlarla birlikte olun. Kendinizi pozitif alanlara yönlendirerek olumsuz düşüncelerden uzaklaşın.
• Profesyonel Yardım Alın: Yaptıklarınız işe yaramıyorsa ve artık yapacak başka bir şey yok gibi görünüyorsa, bir uzmandan psikolojik yardım alabilirsiniz. Bunun nedeni, kalıcı kaygının yalnızca psikolojik hasara yol açmakla kalmayıp aynı zamanda hayat kalitenizi de büyük ölçüde azaltmasıdır. Psikoloğunuz korkularınızın yoğunluğunu ölçmek için gelecek kaygısı testi yapacaktır. Test sonucuna göre size uygun terapi planlayacak ve sizi yeni fikirlere alıştıracaktır.

Gelecek Kaygısı ile Başa Çıkmanın Yolları

Gelecek kaygısı aniden ortaya çıkan bir şey değildir. Birbirinden destek alarak güçlenen bazı faktörler aylar ve hatta yıllar boyu kişi üzerinde etkili olabilir. Bu da gelecek korkusunun derinlere kök salmasını kolaylaştıracaktır. Fakat bu konuda yalnız değilsiniz!

Dünya üzerinde milyonlarca kişi sizinle aynı korkuyu yaşıyor ve gelecek kaygısı ile başa çıkmanın yollarını arıyor.

Siz de kaderinize teslim olmak yerine aşağıdaki ipuçlarını takip edebilir ve zihninizde yeni bir ışık yakabilirsiniz:

• Öz Farkındalık Çalışmaları Yapın: Bu yaşınıza kadar çok şey yaşadınız ve birçok başarıya imza attınız. Puslu bir zihne sahip olduğunuz için onları hatırlayamıyorsunuz ve kendinizi yetersiz hissediyorsunuz. Bu da gelecek kaygısını tetikliyor; çünkü hiçbir şey yapamamaktan korkuyorsunuz. Ancak bu gerçek değil! Kendinizin farkına varmak için öz farkındalık çalışmaları yapın ve gerekirse profesyonel destek alın.
• Meditasyon Çalışmalarına Katılın: Meditasyon hem fiziksel hem de zihinsel sağlığınız üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Birçok insan depresyon ve kaygı gibi hastalıklarla mücadele etmek için kendine yol arkadaşı olarak meditasyonu seçmiştir. Siz de şehrinizde yer alan çalışmalara katılabilir ve zihinsel olarak rahatlamanın önünü açabilirsiniz. Eğer toplu olarak çalışma yürütmek sizin için zorlayıcı görünüyorsa online fitness programlarını da takip edebilirsiniz.
• Çevrenizdeki Kişilerle İletişim Kurun: Gelecek korkusu kendinizi sosyal çevreden izole etmenize neden olabilir. Bu nedenle, içinde bulunduğunuz durum hakkında konuşabileceğiniz kişilerle iletişimde kalmaya çalışın. Bu tarz konuşmalar korkularınızla yalnız olmadığınızı, başka yerlerde başka insanların sizinle aynı şeyi yaşadığını gösterebilir. Bazen tek olmadığınızı bilmek her şeyden daha rahatlatıcı gelebilir.
• Bakış Açınızı Farklı Yöne Çevirin: Farz edelim ki kötü düşündüğünüz her şey gerçekleşmeye başladı. Örneğin, hayatınızın fırsatı olarak gördüğünüz iş görüşmesine katıldınız ve görüşme tamamen olumsuz ilerledi. Peki, bu gerçekten düşündüğünüz gibi dünyanın sonu mu? Kesinlikle hayır! Çünkü ikinci bir görüşmede daha iyisini elde edeceksiniz. Farklı bir yerde sizi çok daha iyi bir iş bekliyor olabilir!