Cömertlik, sadece maddi yardımla sınırlı olmayıp zaman, emek ve ilgi gibi pek çok biçimde ifade edilebilir. Toplumsal hayatta önemli bir yere sahip olan bu davranış kalıbı, bireyin sadece çevresine değil, kendi psikolojik iyi oluşuna da katkı sağlamaktadır. Araştırmalar, cömertlik pratiklerinin kişilerin topluma ve sevdiklerine yarar sağlayabilmesinden dolayı kendilerini yeterli hissetmesi, kendinden ve yaptığından tatmin olmuşluk duyguları ile beraber stres seviyelerini düşürdüğünü, kişideki olumlu duyguları ve yaşam doyumunu arttırdığını göstermektedir.
Psikolojik iyi oluş, çevremizdeki fiziksel dünya, diğer insanlardan oluşan sosyal dünya yani sosyal ilişkilerimiz, özfarkındalıkların olduğu psikolojik dünya yani kendimizle ilişkimiz, olmasını istediğimiz ideal dünya ve manevi değerlerin dengede durması halidir.
Burada bireyin kendini kabul etmesi, yararlı ilişkiler kurabilmesi, etrafında olup bitene karşı kendini yok saymayacak derecede çevresel koşulları anlayabilmesi, hayatın neresinde bulunduğunu görebilmesi, özfarkındalıklarını arttırabilmesi; hayatın anlamını arayabilmesi, yaşam amacına yönelik çabadan bahsedebiliriz. Cömert davranışlar bu boyutları dolaylı yoldan etkileyerek bireyin genel iyi oluş seviyesini yükseltebilmektedir. Örneğin, birine yardımda bulunmanın getirdiği memnuniyet, psikolojik iyi oluşun olumluluğunu güçlendirir.
Ayrıca, cömertliğin kişiye sosyal çevresinde olumlu bir kimlik kazandırması ve kişinin oldukça bencil bir yaşam sürmüyor oluşundan dolayı sosyal dışlanmayı azaltması gibi faydaları da vardır. Toplum içinde yapılan olumlu hareketler, bireyler arası ilişkileri güçlendirirken, kişinin topluluk içindeki bağlılık hissini ve sosyal destek algısını da artırır, kişiyi ait hissettirir.
Cömertliğin Psikolojik Temelleri
Cömertlik, psikolojik sağlık üzerinde önemli etkilere sahip olabilir ve bu etkiler, hem bireylerin duygusal deneyimlerini hem de beyin kimyasını etkileyebilir. Bu noktada çok dikkat etmemiz gereken bir yer; cömertliğin, bir başkası için kendini feda etmeye dönüşmüyor olmasıdır.
İnsanın sadece kendini düşünmesine bencillik deriz, ama önce kendini düşünmesine kişinin kendisine değer vermek deriz. Bir başkasının ihtiyacını giderirken, kendi ihtiyaçlarımızı göz ardı etmeden cömert davranışlarda bulunmak dengesini yakaladığımız noktada yaptığımız işten tatmin olmanın verdiği olumlu duyguları yaşayabiliriz.
Cömertlik ve Mutluluk Bağlantısı
Cömertlik genellikle kişisel mutluluk ile güçlü bir bağlantıya sahiptir. Bireylerin diğerleriyle paylaşmayı seçtikleri zaman genellikle yaşadıkları yaşam doyumunu arttırdığı belirtilir. Bu, sadece malî yardımları değil, zaman, ilgi ve çaba gibi kaynakları içerebilir.
Cömert Davranışın Beyin Üzerindeki Etkileri
Cömert davranışlar sırasında beyin içindeki ödül merkezlerinin aktive olduğu gözlemlenmiştir. Özellikle, bağış yapma ya da başkalarına yardım etme eylemlerinin beyinde dopamin salınımını tetikleyerek kişilere iyi hissettirdiği görülmüştür. Bu etkiler, bireylerin cömertlikleri arttıkça daha fazla pozitif duygusal deneyimler yaşamalarına yol açabilir.
Cömertliğin Bireysel Faydaları
Cömert davranışlar insanın kişisel gelişimine katkı sağlayarak özgüven artışı ve stres yönetimi gibi önemli yararlar sunar.
Özgüvenin Artışı
Bireylerin diğer insanlara yardımda bulunmaları, onların kendilerini değerli hissetmelerini ve böylece özgüvenlerinin artmasını sağlar. Yapılan iyilikler, bireyin toplum içindeki yerini olumlu bir şekilde pekiştirirken, sosyal çevrede tanınma ve saygınlık kazanmasına olanak tanır. Fakat değerimizi sosyal çevrede olan saygınlıktan öte kendimiz belirleriz. İyilik yapmak sadece karşı tarafa değil bizde de olumlu duyguları arttıran bir eylem çeşididir.
Stres Yönetimi
Cömertlik, kişiler arası ilişkilerde verici olmanın hem stresi azalttığı hem de psikolojik rahatlama sağladığı bilinmektedir. İyi niyetli davranışlar sırasında salınan endorfinler sayesinde, insanlar daha az kaygı hisseder, daha yararlı hisseder ve stres düzeyleri önemli derecede düşer.
Cömertliğin Toplumsal Etkileşimlere Etkisi
Cömertlik, toplum içerisinde sosyal ilişkilerin derinleşmesine ve kooperatif davranışların artmasına zemin hazırlar, bu da sosyal kohezyonu ve dayanışmayı pekiştirir.
Sosyal Bağların Güçlenmesi
Cömert davranışlar, bireyler arasındaki güven ve yakınlığı artırır. İnsanlar cömertlik vasıtasıyla birbirlerine karşı olan sorumluluklarını yerine getirir ve bu sayede ilişkiler daha anlamlı bir hâl alır. Örneğin, cömertliğin bireylerin prefrontal korteks aktivitelerini artırdığına dair kanıtlar, cömertlik eylemlerinin insanların ruh sağlığına olumlu katkılar sağladığını ortaya koyar. Burada al-ver dengesini kurabilmek de oldukça önemlidir. Kişi bazı alanlarda karşı tarafın ihtiyaçlarını görürken, bazı alanlarda karşı tarafın kişinin ihtiyaçlarını görmesi ve bunun dengeli olması bağın kuvvetlenmesi adına altı çizilmesi gereken bir kuraldır.
Toplumsal Dayanışma
Toplumsal dayanışma, cömertlik eylemleri ile doğrudan ilişkilidir. Cömertlik, özellikle zor zamanlarda, topluluk üyeleri arasında yardımlaşma ve destek olma eğilimini güçlendirir. Bu kavram, toplumların zorluklar karşısında daha dayanıklı olmalarını sağlar ve cömert davranışlar, toplumsal dayanışmayı teşvik eder.
Dr. Nossrat Peseschkian tarafından geliştirilen Pozitif Psikoterapi, insanın içinde bulunduğu duruma farklı açılardan bakabilmeyi amaçlar. Bu sebeple, kişilerin sorunlarına/çatışmalarına çözüm ararken bireysel, toplumsal, biyolojik ve sosyolojik boyutlardan yaklaşır. Pozitif Psikoterapi ekolünün temelini Denge Modeli oluşturur. Denge Modeli, 4 temel alan üzerinde durmaktadır. Beden ve duyular İş ve Başarı İlişkiler Gelecek ve Fantezi Ruhsal açıdan sağlıklı […]
Çoğu insan, kendisini yetenekli ve dayanıklı olarak nitelendirmeyi sever. Nitekim, güçlenmiş, zorluklara göğüs germiş ve yaşamının kontrolünü eline almış bir insan olmak, her bireyi mutlu eder. Ancak bazen, ne kadar güçlü olduğumuzu düşünürsek düşünelim, diğer insanların yardımına ihtiyacımız olduğunu gösteren olaylar ortaya çıkar. Bazı insanlar bu durumlarda kendini zihinsel ve duygusal olarak sıkışmış hissederken; bazı […]
Her insan, bazı zamanlarda kaygı ve stres duygularını arttıran, işte veya kişisel yaşantısında konsantrasyon güçlüğüne neden olan düşüncelerle meşgul olduğu bir dönem yaşar. Geçmiş ve gelecekle ilgili bu rahatsız eden düşünceler, o anda var olmayı ve şimdiki zamanda mutlu olmayı engeller. İşte, tam da bu noktada bilinçli farkındalık egzersizleri devreye girer! Mindfulness olarak da bilinen […]
İyi bir yaşam, her şeyden ve herkesten önce, kişisel olarak kendinize uygun bir yaşamdır. Peki, kendinizi iyi tanımadan, size ve ihtiyaçlarınıza uygun bir hayat inşa etmeniz mümkün müdür? Ne yazık ki, çoğu kişi için bu mümkün değildir. Onlar için yaşam uçsuz bucaksız bir okyanusta akıntıyla yolculuk etmek gibidir. Peki, bu yolculuk nasıl dizginlenir? Bahsi geçen […]
Her canlının içinde benliğinin odak noktası yatar. Örneğin; bir fincan kahvenin özü çekirdektir, etin özü proteindir. İnsanın özü ise kendisidir. Herşey özüyle birlikte güzeldir. İnsan da bu kurala dahildir. Çünkü kendi gibi olamayan herkes, er ya da geç toplum tarafından arzulanan ve kabul edilen normlara sürüklenir. Bütün bireylerin herkesleştiği ve kimsenin kendisi gibi olamadığı bir […]
Bazı rahatsızlıklar, yaş fark etmeksizin, bütün insanlarda her an meydana gelebilir. Mide bulantısı da bebeklerden yetişkinlere kadar herkeste zaman zaman ortaya çıkan problemlerden biridir. Kişinin günlük yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bu durum, çoğunlukla soğuk algınlığı, reflü ve gastrit gibi hastalıkların belirtisi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu sağlık problemlerinin bir an önce çözülmesi gerekir. Zira bulantının […]
Tüm bireyler kendilerini diğer bireylerden ayıran bazı duygulara sahiptir. Diğer taraftan bireylerin farklı şekillerde deneyimlediği ortak duygular da vardır. Kıskançlık da bu ortak duygulardan biridir. Örneğin, partneriniz eski sevgilisinden bahsettiğinde veya partnerinizin önceki ilişkisine ait fotoğraflarına denk geldiğinizde rahatsız edici olabilecek duygular hissetmeniz oldukça doğaldır. Kıskançlık duygusu da bunlardan bir tanesidir. Kıskançlık duygusu, çok fazla […]
Bağımlılık, her kesimden insanı etkisi altına alabilecek düzeyde bir problemdir. Dizilerde ve filmlerde sıklıkla duyduğumuz bu kavram, genellikle uyuşturucu madde kullanımı, alkol veya sigara ile özdeşleştirilir. Bağımlı olan birini düşünenlerin aklında, genellikle kullandığı maddenin etkisiyle kendini kaybetmiş birinin görüntüsü canlanır. Bahsettiğimiz bu tablo gerçekten oldukça yaygın olsa da, bağımlılık kavramı yalnızca bunlarla sınırlı değildir. Aslında […]
