Panik atak, sık sık duyduğumuz bir durum haline gelmesinin yanında, pek çok birey tarafından da tecrübe edilmeye başlanmıştır. Pek çok kişi, kalp krizi veya endişe atağı ile karıştırsa da panik atak çok daha farklı bir karaktere sahiptir. Aniden gelebilen panik atak, endişe atağı gibi bir tetikleyiciye ihtiyaç duymaz. Geçmiş travma ve streslerin birikiminin getirdiği bir anda (genellikle kendinizi güvende hissetmediğiniz yerlerde ve zamanlarda) ortaya çıkar. Endişe atağının aksine güzel bir akşam yemeğinin ortasında sizi yakalayabilir. Panik atak anında pek çok kişi ölecekmiş gibi hissettiğini ya da kalp krizini geçirdiğini zannettiğini ifade eder. Uzuvlarda uyuşma, karıncalanma, taşikardi, baş dönmesi, mide bulantısı, nefes darlığı ve ağır durumlarda geçici körlük ile ortaya çıkabilir. Panik atak anında oksijen alabileceğiniz bir yere çıkmalı, çevrenizden yardım istemelisiniz. Solunumunuza odaklanmalı, kendinizi pozitif bir şekilde telkin etmeli ve atağın yavaş yavaş etkisini yitirmesini beklemelisiniz. Ölüm düşüncelerinden uzaklaşmalı atağın farkında olmalısınız. Kısa sürede profesyonel destek almalı ve panik atağın sebeplerini yeniden bir atak yaşamamak için psikoloğunuzla gözden geçirmelisiniz.
Genel olarak aniden ortaya çıkan ve belirli aralıklarla tekrarlayabilen; insanları dehşete düşürerek yüksek seviyeden sıkıntı hissetmelerine, ölüm korkusuna benzeyen korkular içinde kalmalarına neden olan nöbetlere “panik atak” adı verilir.
Panik atakların çoğunluğunda nöbet süreleri ortalama 10 dakika ile bir saat arasındadır. Başlangıç anından itibaren korku hissinde bir yükseliş ivmesi oluşur. Bu hisler artarak on-on beş dakika içinde en yüksek noktaya ulaşır.
Panik bozukluk fiziki olarak hemen hemen hiçbir belirti olmamasına rağmen beynin alarm durumuna geçmesine neden olur. Panik atağın belirtileri artarak çoğalmaya başladığı sırada insanlar kendini çaresizlik içinde hissederek bu duygulara teslim olurlar. Pik noktasına ulaşan kriz belirtileri daha sonra azalarak ortadan kalkar.
Her panik atak nöbetinde veya her panik atak hastasında aynı belirtiler görülmeyebilir. Ancak genel anlamda panik atağa ait karakteristik belirtiler de mevcuttur.
Panik bozukluk belirtileri genel olarak nöbetlerde ortaya çıkan semptomları ifade eder. Panik ataklar sırasında hastaların yoğun şekilde ve korkuyla hissettiği bu semptomlar nöbetin başlamasıyla birlikte şiddetli şekilde kendini gösterir. Ardından orta evrede pik noktasına ulaşır.
Panik atak krizi sırasında ortaya çıkan semptomlar şu şekilde sıralanabilir:
Panik atak belirtileri her hastanın yaşadığı bozuklukla ilişkili olarak farklı biçimlerde ortaya çıkabilir. Ayrıca hastalığın derinliği, tedavi alan hastalarla henüz teşhis konulmamış olan hastalar gibi farklılıklar; belirtilerin de birbirinden farklı olmasına neden olur. Ancak genel anlamda her panik bozukluğun kriz anında ortaya çıkardığı karakteristik özellik; dehşet ve korku hissidir.
Hastalar kriz anında kendilerini büyük bir korkuyla baş başa bulurlar. En az 4 belirtinin aynı anda gözlemlendiği ataklar panik bozukluğun habercisidir.
Panik atak tedavisi için hastaların belirtiler ortaya çıktıktan sonra vakit kaybetmeden psikiyatri hekimlerine muayene olması gerekir. Panik atak hastalığının tedavisi psikiyatri hekimleri tarafından yapılır. Ayrıca hastaların ve hastalığın durumuna bağlı olarak sıklıkla terapi yöntemine başvurulur.
Özellikle bilişsel-davranışçı terapi yöntemi, panik atak başlangıcı olan bireylerin tedavi süreçlerinde yaygın şekilde tercih edilir. Öte yandan hekim kontrolünde ilaç kullanımı, tedavi süreçlerinde dengeleyici kimyasal destekler arasında yer alır ve etkin şekilde kullanılır.
Panik bozukluk hastalığının pek çok çeşidi bulunur. Aynı zamanda her hastalık türünde farklı ilerleme hızları ve derinlikler mevcuttur. Panik atak türleri; Nokturnal Panik Atak, Beklenen Panik Atak (Beklenti Anksiyetesi) ve Akut Panik Bozukluk şeklinde birbirinden ayrılır.
Nokturnal Panik Atak: Uyku esnasında yaşanan panik atak krizleridir. Hastalar uykuya daldıktan sonraki 1-4 saat arasında uyanıkken yaşadıkları ataklara benzer semptomlar gösterirler.
Beklenti Anksiyetesi (Beklenen Panik Atak): Daha önce panik atak geçiren kişilerin ya da gece panik atak belirtileri olan hastaların sürekli olarak aynı şeyi yaşamaktan korkması ile ortaya çıkar. Hastalar ortada herhangi bir sorun yokken de her an panik atak geçirmekten korktukları bir ruh haline bürünerek bunu kronik hale getirirler.
Akut Panik Bozukluk: İlk kez ya da beklenmedik anlarda ortaya çıkan panik atak krizidir. Panik atak belirtileri arasında sayılan maddelerin en az dördü bu krizler sırasında aynı anda ortaya çıkar. Bazı krizler uzun müddet veya hiç tekrar etmezken bazıları kısa aralıklarla ortaya çıkabilir.
Birbirinden farklı özelliklerde ve farklı şekillerde ortaya çıkan panik atakların tedavisi için öncelikle hastaların uzman hekim görüşüne başvurması gerekir. Teşhis sürecinin tamamlanmasıyla birlikte panik atak ilaçları dahil olmak üzere tüm tedavi uygulamalarına tam katılım sağlamak krizlerin azaltılması için önem taşır.
Gebelik kadınların hem fiziki hem de psikolojik bakımdan en hızlı şekilde değişime uğradığı dönemlerden biridir. Dolayısıyla bu hızlı ve yoğun değişikliğin getirdiği bir tedirginlik ve stres söz konusudur.
Farklı genetik yatkınlık faktörleri de olmakla birlikte hamilelerdeki panik atak nedenleri genel olarak psikolojik temellidir. Tedavi sürecinde ilaç kullanımı riskli bulunabileceğinden gebelerin panik atak tedavisinde terapi yöntemlerini tercih etmesi oldukça etkin ve faydalıdır.
İleri yaştaki bireylerin fiziki açıdan olduğu gibi psikolojik açıdan da çeşitli hassasiyetleri mevcuttur. Bu nedenle pek çok hastalık için ileri yaştaki bireyler risk grubunda yer alır. Panik bozukluk da bu hastalıklardan biridir.
Panik atak krizi belirtileri gösteren ileri yaştaki bireylerin bir an evvel profesyonel destek alması önerilir. Çünkü yaşlılar için panik atak krizlerinin semptomları ve ağır korku hissi farklı fiziki hastalıklar açısından da negatif bir durum yaratabilir.
Panik bozukluğun çeşitli psikolojik sebepleri mevcuttur. Uykuda panik atak belirtisi gösteren hastalar için de yaşanan sorunlar, genel olarak psikolojik temelli şekilde ortaya çıkar. Çocukluk dönemi istismarı, ani ve erken ölüm haberleri, saldırıya uğrama gibi farklı psikolojik travmalar sonrasında panik bozukluk meydana gelebilir.
Nöroloji temelli panik bozukluklar yaşanması da mümkündür. Beyin sapı iltihapları, beyindeki serotonin – GABA dengesizliği gibi sebepler de panik bozukluğu tetikleyebilir. Öte yandan genetik yaygınlık da panik atak için risk faktörleri arasında yer alır.
Panik bozuklukların tedavisinde öncelikli olan panik atak testi sonuçlarının değerlendirilmesidir. Ardından ilaçlı tedavi yöntemi benimsenebilir.
Hemen her panik atak türünün tedavisinde terapi desteği ile tedavi süreci kuvvetlendirilir. Bu sayede hastalar hem psikolojik destek alarak hem de panik atak ilacı kullanımıyla hastalığın belirtilerinden kurtulabilirler.
Panik bozukluğun giderilmesi için öncelikle profesyonel hekim desteğine başvurulmalıdır. Ardından tedavi önerileriyle birlikte hayat düzeninde pozitif iyileştirmeler yapılabilir. Panik atak belirtilerinin azaltılması için uygulanabilecek adımlardan birkaçı şu şekilde sıralanabilir:
Hastalar ilaç tedavisi veya terapi önerilerine uygun şekilde programa ayak uydurmalıdır. Sıkı takip edilen tedavi süreçleri ve eksiksiz katılım, panik bozukluğun belirtilerini azaltmak açısından önemlidir.
Dehşet duyguları ve korkuyla oldukça yoğun bir ilişkisi olan panik bozukluğun, psikolojik sağlığı negatif etkilememesi için profesyonel psikolojik destek alınabilir. Bu yöntem hem mevcut hastalığın tedavisinde kullanılabilir hem de bu hastalığın farklı psikolojik hasarlara yol açmasını önleyebilir.
Yaşam düzeninde panik bozukluğun ortaya çıkışını tetikleyen unsurları ortadan kaldırmak sürecin daha verimli işlemesini sağlar. Ayrıca panik atak nefes egzersizleri, yürüyüş ve spor gibi aktivitelere katılım sağlamak vücutta ve zihinde rahatlamaya yardımcı olur.
Her hastalık sürecinde olduğu gibi panik bozukluk için de farklı iyileşme süreçleri söz konusudur. Çünkü her hastanın sahip olduğu özellikler, yaşanan hastalığın derinliği ve türü birbirinden farklıdır. Dolayısıyla tedavi teknikleri, bu tekniklere alınan cevap oranları ve iyileşme süreleri de hastadan hastaya değişkenlik gösterebilir.
Panik ataklar sırasında nefes egzersizleriyle krizin süresini azaltmak ya da hissiyatın yoğunluğunu seyreltmek mümkün olabilir. Bu krizler için etkili nefes alma teknikleri belirli adımlardan oluşur.
Öncelikle burun yoluyla alınan nefes on saniye tutularak yavaşça geri verilir. Veriş esnasında birey “gevşe, rahatla” komutunu kendine vererek sakinleşmeye çalışır. Ardından her nefes üç saniye alınır ve verilir. Komutlar kriz sonuna dek tekrar edilir.
Panik bozukluğun ortaya çıkardığı krizler genellikle göğüs bölgesindeki sıkışma ya da ağrılara dair hissiyat yaratır. Sırt ağrısı panik atakta yaygın rastlanan bir belirti değildir. Temelde kalp kriziyle ayrıldıkları nokta da sırt ağrısı olarak kabul edilir.
Panik bozukluk krizleri belirli aralıklarla ortaya çıkar. Genellikle bir periyot takip etmese de gün içinde bir kez yaşanmaktadır. Ancak ileri derece panik atak hastaları için her gün ve günde birkaç kez yaşanan krizler söz konusu olabilir. Bunların çoğu beklenen krizler olarak adlandırılır. Hastanın sürekli kriz geçirmekten endişe ederek yaşadığı krizlerdir.
Panik atak krizleri sırasında salgılanan bazı hormonlar sebebiyle tansiyon yüksekliği yaşanabilir. Panik atak tansiyon hastalığına neden olmaz ancak krizler sırasında yüksek değerlere ulaşan tansiyon farklı fiziki hasarlara yol açabilir. Özellikle yaşlılar ve gebeler için bu risk daha yüksektir.
Panik atak tedavilerinde özellikle terapi desteğinin önemi büyüktür. Alınan desteğin nitelikli olması tedavi süreçlerinde belirtilerin azaltılması bakımından önem taşır. HiDoctor tarafından sunulan online psikolog hizmeti ile panik atak tedavileriniz için ihtiyaç duyduğunuz desteğe hastane ortamına girmeden erişebilirsiniz. Dilediğiniz ortamda uzman psikologlarla online görüşmeler yapabilir, panik atak tedavinize katkı sunan terapi tekniklerinden faydalanabilirsiniz.
Panik bozukluk tanısı uzman psikiyatri hekimleri kontrolünde yapılan anksiyete ve panik atak testi sonuçlarının değerlendirilmesiyle konur.
Panik atak krizleri ortalama 10-30 dakika sürer. Genel olarak hastalığın ne kadar süre devam edeceği hastadan hastaya farklılık gösterir.
Panik bozukluk hastalığı iyileşmediğinde ağır seyreden süreçlere evrilebilir ve farklı fobileri ortaya çıkarabilir.
Panik atak özellikle sosyal yaşamı ve özel hayatı negatif şekilde etkiler, öte yandan psikolojik yıpranışa sebep olur.
Panik atak ilaçları çeşitli kimyasal destekleri ile beyinde ve psikolojide denge kurmayı öngören tedavilerde kullanılır. Hastanın kendini rahat hissetmesini ve sakin kalmasını sağlar.