Vegan ve Vejetaryen Beslenme Nedir?

28 Mar Vegan ve Vejetaryen Beslenme Nedir?

Günümüzde pek çok kişi farklı nedenlerle vegan ya da vejetaryen beslenmeyi tercih ediyor. Bu beslenme türleri ile ilgili bilgi edinmek isteyen kişilerin ilk aklına gelen soru ise vegan ve vejetaryen ayrımı oluyor. Dahası mevcut beslenme öğelerini fleksitaryen, vejetaryen, pesketaryen ve vegan beslenme gibi örneklerle çoğaltmak mümkün.

Birbirine benzer özellikler içerse de tüm bu tercihler aslında kendine has beslenme düzenine sahiptir. Vegan ve vejetaryen kavramlarının farkını ve önemli ayrıntılarını merak ediyorsanız yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

Vejetaryen Beslenme Nedir?

Vejetaryen beslenme, temel olarak et ve et ürünlerini tüketmeyen beslenme biçimine verilen isimdir. Dolayısıyla vejetaryen beslenme biçiminde et tüketiminin başlıca yasaklı ürün olduğunu ifade edebiliriz. Bunun yanı sıra diğer hayvansal gıdaların tüketimi serbesttir.

Örneğin peynir, bal ve süt gibi hayvanlardan sağlanan gıdalar vejetaryenlikte tüketilebilen yiyecekler arasındadır. Ancak vejetaryenlerin de kendi içinde belirli gruplara ayrıldığını ve yeme içme düzeninin değişiklik gösterdiğini belirtmek gerekir.

Örneğin ovo vejetaryenler hayvan ürünleri ile birlikte süt tüketimini de yasak görürken, yumurta tüketirler. Lakto vejetaryenler ise hayvan ürünleri ve yumurtayı asla tüketmezken süt ürünlerini serbest olarak görürler. Lakto ovo vejetaryenler en çok rastlanan vejetaryen beslenme grubu olarak bilinir. Hayvanlardan sağlanan yumurta ve süt ürünü gibi besin gruplarını tüketirken et tüketimini yasaklı görürler. Pesko vejetaryenler ise diğer et ürünlerini tüketmezken sadece balık ve ürünlerini tüketir.

Vegan Beslenme Nedir?

Vegan beslenme, vejetaryen beslenmeye göre daha fazla ürünün sınırlandırıldığı bir beslenme biçimidir. Vejetaryen ve vegan beslenme modellerinin uygulanma sebebi kişiden kişiye değişmekle birlikte genelde sosyal ve insani sebepler örnek gösterilir.

Hayvanların olumsuz koşullarda yetiştirilmesi ve yaşamlarının hakkaniyetle sürdürülmesi gibi temel tezler üzerine kurulu olan vegan vejetaryen beslenme düzenleri bu açıdan dikkate değerdir.

Vegan beslenmede vejetaryenden farklı olarak et tüketiminin yanı sıra bal, yumurta ve hayvansal süt çeşitleri de dahil olmak üzere tüm ürünler yasaklıdır. Bu nedenle vegan beslenme, bitkisel kaynaklı ürünlerle yaşamayı ideal kılan bir beslenme biçimidir. Vegan – vejetaryen farkı temel anlamda burada ortaya çıkar. Vegan beslenme daha katı çizgilere sahiptir ve bütün hayvansal gıdaların tüketimini reddeder.

Vegan ve Vejetaryen Beslenmenin Faydaları Nelerdir?

Bu sistem, vegan ve vejetaryen beslenmenin uygulanmasının en önemli sebeplerinden biri olarak gösterilen hayvan haklarının korunması adına önemli bir yaklaşımdır. Ayrıca günümüzde daha sağlıklı görüldüğü için veya et ürünlerinin katkı maddeleri ile zararlı hale getirildiği düşünüldüğü için de uygulanmaktadır.

Vegan ve vejetaryen beslenmenin faydaları pek çok araştırmaya konu olmuş durumdadır. Günümüzde de bu konuda giderek artan bir bilinç olması nedeniyle uzmanlar tarafından araştırmalar sürdürülmektedir. Dolayısıyla veganlık ve vejetaryenlik hakkında söylenen olumlu ya da olumsuz öngörülerin araştırma safhasında olduğunu ifade etmek gerekir.

Bu beslenme türlerinin faydasına yönelen araştırmalar gösteriyor ki; her iki beslenme düzeni de kolesterol ve doymuş yağ açısından normalden daha düşük olma eğilimine yol açıyor. Ayrıca bitkisel kaynaklı yiyeceklerin tüketimi lif, mineral ve vitamin gibi pek çok sağlıklı bileşenin yoğunlukla alınmasına yardımcı oluyor.

Elbette meyve ve sebzelerin yanı sıra kabuklu yemişler, kepekli tahıllar ve tohumlar gibi besleyici yiyecek çeşitleri de vegan ve vejetaryenlerin yeme içme düzeninde yer alıyor. Antioksidan açısından zengin, besleyici içeriğe sahip ve bitkisel kaynaklı olarak sağlıklı gıdaların tüketimi vegan beslenme ve vejetaryenliğin önemli faydalarından bazıları olarak ifade edilebilir.

Elbette tüm bu şartlar yalnızca etsiz beslenmekle değil, sağlıklı bir diyet uygulamakla da mümkündür. Dolayısıyla vegan ve vejetaryenlerin mutlaka bir diyetisyen desteği ile hareket etmesi gerekir.

Vegan ve Vejetaryen Diyetlerin Çevresel Etkileri Nelerdir?

Genellikle çevre, sağlık ve etik bazı sebepler üzerinden hayvansal ürünlerin yasak olduğu her iki diyet türü de bazı çevresel sonuçlara sahiptir.

Vejetaryen ve özellikle vegan yaşam biçiminde hayvanların yiyecek olarak görülmemesi ile birlikte giyecek ya da hayvanlara zarar vermeyi içeren herhangi bir yapının içinde de olmaması talep edilir. Dolayısıyla çevresel etki bakımından öncelikle bütün canlıların özgürlük ve yaşam hakkı inancı üzerinde durulur.

Vegan ve vejetaryen beslenmede hayvanların bilinçli varlıklar olarak algılanması ve modern çiftçilik uygulamaları nedeni ile hayvanların yaşadığı fiziksel ve psikolojik stresin durdurulması gerektiği önemli bir unsur olarak dikkat çeker.

Vegan ve Vejetaryen Diyetlerin Potansiyel Dezavantajları Nelerdir?

Vegan ve vejetaryen beslenme her ne kadar insani ve vicdani boyutlar üzerinde önemli iddialarda bulunsa da sağlık açısından olumsuz sonuçlara yol açtığını düşünenler de bulunur. Bunlardan birisi; vejetaryen ve özellikle vegan beslenme düzeninin besin eksikliklerine yol açma ihtimalidir. Bu noktada etsiz diyetin sağlıklı olabileceği fakat çinko, demir, kalsiyum ve B12 gibi önemli içeriklerin sağlanmasının gerekliliği vurgulanır.

B12 gibi vitamin eksikliklerinin yanı sıra demir kaybına bağlı anemi ve diğer rahatsızlıkların ortaya çıkabileceği öngörüsü de vegan ve vejetaryen diyetler için ifade edilen diğer eleştirilerdir. Günlük hayatta uygulanmasının zor olduğu ve özellikle ağır şartlarda fiziksel çalışma gerektiren işleri uygulayanlar için sıkıntı getireceği gibi bazı düşünceler de mevcuttur.

Ayrıca vegan ve vejetaryen beslenme düzeninin çocukluk çağında uygulanmasının gelişime zararlı olacağı ve yetişkin bireylerde kas kütlesi kaybına yol açacağı gibi endişeler de vardır. Buna karşın vegan ve vejetaryen beslenme düzenini uygulayan kişilerin alternatifler üretilebileceğine dair yorumlar da mevcuttur.

Vegan ve vejetaryen beslenme düzeni günümüzde en çok merak edilen diyet türleri arasındadır. Vejetaryen beslenme, et tüketiminin yasaklı olduğu bir diyet olarak karşımıza çıkarken; vegan beslenme, bal ve süt gibi hayvansal tüm gıdaların tüketimini reddeder. Bu aşamada her iki beslenme türü için de olumlu ve olumsuz yorumlar yapılmaktadır.

Vejetaryen ve vegan beslenme sebze, meyve tahıl ve kabuklu yemişler gibi çok sayıda alternatif sunduğu için başarılıdır, fakat hayvansal ürünlerden alınan çeşitli vitamin eksikliklerinin önüne geçmek için takviyelere ve bir diyetisyen desteğine ihtiyaç vardır. Bu aşamada bir diyetisyenle görüşebilir ve ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

Alanında başarılı şekilde hizmet veren online diyetisyenler eşliğinde çalışan HiDoctor, vegan ve vejetaryen beslenmeye dair merak ettiğimiz tüm konularda yanınızdadır. HiDoctor’ın online diyetisyen hizmeti sayesinde, evinizin konforundan ayrılmadan vegan ya da vejetaryen beslenme düzeni ile ilgili online diyetisyen desteği alabilirsiniz.