11 Nis Çocuklarda Deprem Sonrası Travma Belirtileri
Depremin yol açtığı sorunlar, değişimler, belirsizlikler ve kayıplar çocuklarda korku ve endişe uyandırır. Depremin ne olduğunu ve deprem anında nasıl davranılması gerektiği bilmeyen çocuklarda depremin etkisi daha fazla olacaktır. Okul öncesinde çocuklar olumsuz durumlardan kendilerini sorumlu tutarlar. Dolayısıyla depremin meydana gelme sebebini kendi yaramazlıkları, anne babasını üzmüş olmalarının sonucu olarak görebilirler. Bu sebeple çocuklara depremin ne olduğunu “somutlaştırarak” anlatmak ve çocuğun aklındaki depremle ilgili belirsizlikleri gidermek önemlidir (oyuncaklar aracılığıyla anlattığınızda depremi somutlaştırmanız kolaylaşacaktır). Deprem gibi bir doğal afet olduğunda, çocuğun sorularını doğru ve basit şekilde cevaplayın. Çocuğun, depremin sebep olduğu olumsuzluklardan en düşük seviyede etkilenmesi için birlikte yaşadığı çevrenin ve insanların belli sorumlulukları vardır. Çocuğun, anne babasına bu konuda daha fazla sorumluluk düşmektedir. Anne ve baba, henüz deprem gerçekleşmeden önce çocuğa vereceği eğitimle bu zorlayıcı sürecin hazırlıklarına başlamalıdır. Hazırlık döneminde çocuğun yaşına uygun olarak doğal afetlerin nasıl oluştuğuna ve deprem, sel, heyelan gibi travmatik doğal afetlerde neler yapılabileceğine ilişkin çeşitli görsellerle desteklenmiş hikâye kitapları okunabilir. Ebeveynlerle başlayan bu hazırlık süreci, okullarda devam etmelidir, böylece muhtemel bir doğal afete, çocuklar daha hazırlıklı olacaktır.
- Çocuğun böyle durumlarda en çok ihtiyaç duyduğu şey “güven duygusu” dur. Çocuğa güven verici cümlelerin söylenmesi (hep birlikteyiz, burası güvenli, seni seviyorum ve seni koruyacağım gibi) çocuğun kaygısını azaltacaktır.
- Sizin depreme karşı gösterdiğiniz tepkiler, çocukların olaya vereceği anlamı ve başa çıkma becerilerini belirler. Çocuk böyle durumlarda anne babasının tepkilerini izleyerek durumu anlamlandırır. Bu sebeple çocuğun yanında verdiğiniz tepkilerinizde dikkatli olmaya çalışın. Anne baba panik içindeyse çocuğun da kaygılı olması kaçınılmaz olacaktır. Çocuk, sizin duygu ve davranışlarınızı yansıtır.
- Çocuğun deprem hakkında bildiklerini ve duyduklarını sorun. Bu, yanlış bilgileri düzeltebilmeniz açısından önemlidir.
- Çocuğunuzun yanında yaptığınız konuşmalar ve izledikleriniz konusunda dikkatli olun.
- Deprem ile ilgili nasıl konuşacağınız konusunda endişeleriniz varsa çocuğun sormak istediklerini sormasına izin vererek ve duygularını dinleyerek başlayabilirsiniz.
- Çocuğa söylediğiniz her şeyi kendiniz de uyguluyor olmalısınız. Unutmayın, onlar sizi izler.
Yetişkinlerin en önemli sorumluluğu deprem zamanlarında çocuklar tarafından izlendiklerini unutmamak, eylemlerine ve söylediklerine dikkat etmektir. Çocuklar çevrelerindeki yetişkinlerin hareketlerini, tavırlarını, tepkilerini gözlemler ve yetişkinleri kendilerine model alırlar. Genellikle yetişkinlerin tepkilerine ve davranışlarına benzer tepkiler sergilerler. Televizyon başında deprem ile ilgili haberleri takip ederken etkilenmemiz gayet doğaldır fakat böyle bir durumda vereceğiniz tepkileri izleyen ve sizi gözlemleyen bir çocuğun olduğunu unutmamalısınız. Yetişkinlerin sağlıksız tutumlar sergilediği bir ortamda çocukların sağlıklı tutumlar sergilemesini beklemek gerçekçi bir beklenti olmaz. Bunun yanında ebeveynlerin tükenmiş, bitkin, çaresiz tutumlar sergilemeleri çocukların ebeveynlerine olan güvenini zedeleyebilir. Yetişkinler verdikleri tepkilerle çocuklara güvende olduklarını hissettirmelidirler. Çocuklarda öfke, içe kapanma, aşırı kaygı gibi durumların görülmesi halinde mutlaka psikolojik desteğe başvurulmalıdır.
İlgili İçerikler:
Deprem Sonrası Evimizde Misafir Olan Birey ile İletişim Önerileri
AFET SONRASI DURUMLARDA YETİŞKİNLER İÇİN RUHSAL SAĞLIK HARİTASI
DEPREM VE PSİKOLOJİK ETKİLERİ
Ramazan’da Çocuklara Yaklaşım: Öfke Yönetimi ve Şefkati Öğretmek
Varoluşçu Psikoterapi Nedir?
Akılcı (Düşünsel) Duygusal Davranışçı Terapi Nedir?
Anlık Sinir Nedir? Anlık Öfke Nasıl Geçer?
İmge Terapi Nedir? Nasıl Uygulanır?