AFET SONRASI DURUMLARDA YETİŞKİNLER İÇİN RUHSAL SAĞLIK HARİTASI

Deprem, doğal afetlerin en yıkıcılarından biri olmakla beraber ruh sağlımızı da olumsuz etkiler. Deprem sonrası, bilhassa depremin merkezinde olanlarda sıklıkla travma sonrası stres bozukluğu belirtileri görülür. Ayırca depremi doğrudan yaşamayanlarda da yine benzer belirtiler gözlemlenebilir.

Olay öncesi ve sırasındaki ortam değerlendirmelerinde olayın meydana geldiği yerdeki hava durumu, coğrafi özellikler, alanın erişilebilirliği, yaşanan fiziksel kayıplar ve can kayıpları etkili olur.  Olaya maruz kalan kişilerin bireysel özellikleri ise yaş, engellilik gibi durumlar, sosyo-ekonomik statü, ruh sağlığı, inanç sistemleri ve kişinin önceki travmatik deneyimleri ekseninde yorumlanır.

Olağanüstü durumlar sonrası görülen psikolojik tepkiler anormal bir olaya verilen normal tepkilerdir ve travmatik olaylara herkes aynı tepkileri, aynı devamlılıkta ve aynı şekilde göstermez. Bu durumda kişiler Duygusal (şok, korku, üzüntü, öfke, çaresizlik, şüphe, güvensizlik vb), Zihinsel (düşüncede dağınıklık, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, , rüyada gibi algılama, çarpık/hatalı düşünceler vb,) Fiziksel (Baş ağrısı, göğüs ağrısı, nefeste darlık, yorgunluk, ağız kuruluğu, uyku problemleri, çarpıntı vb), Davranışsal (Ani ve/veya aşırı tepkiler verme, içe kapanma, kaçınma, kayıtsızlık, çok ağlama ya da ağlayamama vb) tepkiler verebilirler. Yaşadıklarınız karşısında kendinizi çaresiz, hiçbir şey yapamayacak durumda hissedebilirsiniz. Deprem yaşamış kişilerde ilk günlerde tüm bu belirtilerin görülmesi doğaldır.

Akut Dönemde Kendinizi Nasıl Hissediyorsunuz?

Depremin olumsuz etkilerini yaşayarak ruhsal açıdan etkilenmeniz çok doğal. Tüm bunları yalnızca siz değil deprem bölgesindeki herkes yaşadı. Sizin gibi herkes korktu ve çaresiz hissetti veya hissediyor. Ne yaptığınızı ya da nerede olduğunuzu bilememe, kafa karışıklığı, düşünmeden otomatikleşmiş şekilde hareket etme, duygularınızı hissedememe, tepki verememe gibi…Uykusuzluktan ve yorgunluktan kaynaklı aşırı gerginlik belirtileri gösterebilirsiniz.

Afet Sonrası Yetişkinler İçin Öneriler

• Bilgiyi doğru kaynaktan almaya özen gösterin. Hem hayati hem de ruhsal sağlığınız açısından doğru bilgiye ulaşmak büyük önem taşır.
• Dengeli beslenme, uyuyabilme ve beynin oksijen kaynağını arttırmayı hedefleyen hafif egzersizler, duygu durum düzelmesinde yardımcı olur.
• Korku, düşünme ve odaklanma sorununa neden olacağını unutmayın toparlanmak ve kendinize gelmek için zaman tanıyın.
• Kayıplarınız için yas tutmanız en doğal hakkınızdır.
• Duygularınızda iniş çıkışlar olması normaldir. Kendinize karşı sabırlı olun.
• Bu olayı yaşayan herkes, sizin hissettiklerinize benzer şeyler hisseder. Onlarla dayanışma içinde olup, duygularınızı paylaşmanız yalnız olmadığınızı hissettirecektir.
• Ruhsal durumunuzla ilgili bilgi edinebilir veya sağlık kuruluşlarının deprem için oluşturulmuş özel birimlerine başvurabilirsiniz.
• Tekrar toparlanmak için sizin açınızdan en önemli olan ihtiyaçlarınızı ve yapılması gereken işlerinizi sıraya koyup ve tek tek ele almanız size yardımcı olacaktır.
• Unutmayalım ki deprem bölgesinde çadır, temiz su, yiyecek gibi temel gereksinimlerin karşılanmasına yardım etmek de bir psikolojik yardımdır!